بتهای ذهنی و خاطره ازلی

دانلود کتاب بتهای ذهنی و خاطره ازلی

کتاب بتهای ذهنی و خاطره ازلی اثریست از داریوش شایگان که حاوی چند خطابه و مقاله است.

کتاب حاضر به دو بخش تقسیم می شود: بخش اول چند مقاله مشهور از نویسنده اثر با نام های معارضه جویی معاصر و هویت فرهنگی، بت های ذهنی و خاطره ازلی، تفکر هندی و علم غربی، تصویر یک جهان یا بحثی درباره هنر ایران است. 

در مقاله بتهای ذهنی و خاطره ازلی، بت های ذهنی معروف فیلسوف بزرگ، فرانسیس بیکن را از منظر الگوهای یونگی کهن نقد می کند و به این نتیجه می رسد که کاری که فرانسیس بیکن گفته تقریباً غیرممکن است.

چون ما با خطرهای ازلی به دنیا می آییم و توانایی حذف همه بت های ذهنی مخصوصاً بت های قبیله را نداریم. بخش دوم نیز به بررسی ساختار اسطوره ها و مطالبی در مورد آ ن ها می پردازد.

خلاصه کتاب

این کتاب شامل مقالات و خطابه هائی است که در این چند سال گذشته تحریر و ایراد شده است. بی گمان برخی از مطالب اینجا و آنجا تکرار می شوند ولی این تکرار هر بار در متنی دیگر می آید و در نظرگاهی دیگر جلوه می کند. 

علیرغم تنوع مضامین، وحدتی ضمنی مطالب را بهم می تند و آن نیز مربوط به اشتغال نگری نگارنده است که کوشیده به سؤال های اساسی ای که از وضع فعلی برخورد تمدنها برمی خیزد بنحوی از انحاء پاسخ دهد:

آیا سیطره بی چون و چرای تفکر تکنیکی غرب، ارتباط میان تمدنهای بزرگ را میسر می سازد؟ چرا شکاف میان دیانت و فلسفه، روح و جسم که دوگانگی مضمر در ساخت بنیادی تفکر غربی است معادلی در تمدنهای بزرگ آسیائی نمییابد؟ چرا علم جدید به معنی غربی کلمه هرگز در این تمدنها پدید نیامد؟ 

مقولات بینش اساطیری که عنصر غالب تفکر آسیائی بوده است چه اختلافاتی با تفکر فلسفی غربی دارد؟ نگارنده بخوبی به این امر واقف است که در کتاب بتهای ذهنی و خاطره ازلی پاسخ ها محدود است و تحلیل مسائل ناقص. تحقیقات مربوط به این امور که یقینا مهمترین وظیفه تفکر در کشور ماست، هنوز شروع نشده است.

بخشی از متن کتاب

«لوسین لوی برول» جامعه شناس فرانسوی با تجزیه و تحلیل مدارك مربوط به اقوام بدوی به این نتیجه می رسد که اساطیر ابتدایی اقوام بدوی حاکی از ساخت نکری خاصی است که می توان آنرا «پیش منطقی» دانست. در محیطی که این اقوام زندگی می کنند، طبیعت جلوه ای جادویی دارد.

به این معنی که کلیه اشياء و موجودات در یک شبکه از ارتباطات مرموز ظاهر میشوند و ارتباط فرد به «توتم» نوعی ارتباط سحرآمیز است که می توان آنرا  همجوهری مرموز دانست. مسلما آنچه برای «لوی بروله ذهن غیر منطقی تعبیر تواند شد، برداشت و تصوری است که انسان امروزی از مقولات متعارف عقل استدلالی دارد، بخصوص مفاهیم زمان، مکان، و علیت.

به نظر «لوی برول» آدم بدوی هر اتفاق خوب و بدی را که رخ می دهد به نفوذ نیروهای مرموز و سحرآمیز نسبت می دهد. در حالیکه برای ما رابطه علت و معلول واقع در زمان و متمکن در بعد است، اقوام بدوی فقط به معلول توجه می کنند و علت را ناشی از موجودات و نفوس مرموزی می دانند.

و ارتباط بین علت مرموز و معلول مشهود را بی واسطه می پندارند و به حلقه های میانه ای که علت را به معلول می پیوندد اعتنایی نمی کنند. بجای اینکه زمان را مدتی متجانس، متشکل از لحظات مساوی و قابل تقسیم در نظر بیاورند و آنرا بر اساس نظام توالی تصور کنند، برعکس بدان صفات و خصايص درونی و کیفی می بخشند…

نقد کتاب بتهای ذهنی و خاطره ازلی

من کتاب بتهای ذهنی و خاطره ازلی را مناسب برای یک معماری تمدنی براساس رویدادهای ذهن خلاق یافتم و راهی که بن بست پذیر نیست بلکه سرچشمه های تفکرخلاق را خوب می شناسد و از آن ابزارهای نوین و صنعتی پویا در مشاهده و تحقیق می سازد.

ابتنا بر تفکری که از قدیم آغاز شده و اکنون زنده و پویا است و برای آینده طرحی دارد از مشخصات مرحوم دکتر شایگان است که در کتاب منعکس است.