تاریخ پانصد ساله خوزستان

دانلود کتاب تاریخ پانصد ساله خوزستان

کتاب تاریخ پانصد ساله خوزستان در زمانی که شیخ خزعل ریاست قبایل عرب خوزستان را بر عهده داشت، در ماجرای سفر کسروی به خوزستان نگاشته شد.

کتاب فوق به بررسی قبایل عرب و غیرعرب خوزستان در پانصد سال اخیر پرداخته و مرام و مذهب و عقاید و آرای هر گروه را مورد بررسی قرار داده است. همچنین نقش انگلیس در تحرکات منطقه از نکات سری مطرح شده در این کتاب است. کتاب از سه بخش تشکیل شده است:

• مشعشعیان
• کعبیان
• پیشامدهای آخر خوزستان

بخش نخست خود متشکل از دو بخش کلی است: ۱. هفتاد سال استقلال ۲. والیان عربستان. بخش دوم نیز از دو بخش تشکیل شده است: ۱. کعبیان ۲. مشایخ محمره. در پایان کتاب سه یادداشت تاریخی که در گوشه و کنار توسط افرادی به نگارش در آمده و مورد استفاده قرار نگرفته است، به کتاب افزوده شده است که عناوین آنها عبارت است از:

• جنگ ایران و انگلیس در محمره
• تاریخچه‌ای از یفرمخان
• سخنی چند درباره خلیج

خلاصه کتاب 

کتاب تاریخ پانصد ساله خوزستان از شگفترین کتابهاست. از خواندن او نه تنها تار و پود دعوى سید محمد و دعوى پسرش را بدست آوردیم بلکه به مطلب‌ سودمند دیگرى برخوردیم که از دیده‌ی تاریخ قرن‌هاى اخیر ایران بسیار گران ‌بهاست. 

مطالبی که از سید محمد خواهیم آورد کسانى اگر دقت در آنها کنند خواهند دید که گفتگوهایى که در قرون گذشته در ایران برخاسته ‌سراسر ایرانیان را به جنگ و دشمنى یکدیگر برانگیخت و شد آنچه ‌شد همه‌ی این‌ها میوه‌ی بدعت‌هاى سید محمد بوده.

چنانکه ‌خواهیم دید از آغاز کتاب تاریخ پانصد ساله خوزستان تا داستان شیخ خزعل آنچه آورده‌ام از کتابها و نوشته‌هاست که نام هر نوشته و کتاب را در پاى صفحه نگاشته‌ام. اما داستان شیخ خزعل و برادرش شیخ خزعل خان بخش عمده‌ی آن را در خوزستان از زبانها شنیده یا خودم دیده و دانسته‌ام.

و چون این کتاب ‌براى ستایش یا نکوهش کسى نیست بلکه مقصود نگارش تاریخ و نشاندادن گذشته‌ی سرزمینى است که من پانزده ماه در آن بسر برده و از یکدسته از مردمش مهربانى‌ها دیده‌ام، این است که تا توانسته‌ کوشیده‌ام که گفته‌هایم براستى نزدیکتر باشد و خامه‌ی خود را به دروغ و سخنان ستایش‌آمیز یا کینه‌انگیز نیالایم.

سخن نویسنده 

در زمستان سال ١٣٠٢ به خوزستان سفر کردم و یک سال و سه ماه‌ در آنجا بسر بردم. زندگانى در این سرزمین توانفرساست بویژه بر کسانى که بومى نیستند و بر گرماى جانسوز و دیگر سختى‌هاى آنجا عادت ندارند. ولى من این سختى‌ها را بر خود آسان گرفته کارهاى ‌خود مى‌گزاردم و گاهى که بیکار بودم در تاریخ آن سرزمین کهن به ‌جستجو مى‌پرداختم.

در این زمان شیخ خزعلخان بنام ریاست عشایر عرب رشته‌ی اختیار خوزستان را در دست داشت و با دولت که دسته سپاهیانى به شوشتر فرستاده مى‌خواست در خوزستان نیروى خود را جایگزین گرداند گفتگو و کشاکش مى‌کرد. کم‌کم به لشکرکشى و جنگ کشید که پس از زد و خوردهایى دولت چیره گردیده و سپاهیان به خوزستان درآمدند و شیخ را هم به تهران آورده نشیمن دادند.

آتش این فتنه اگرچه دامن مرا نیز گرفته و با همه‌ی بیگناهى از گزند وآسیب آن بى‌بهره نبودم با این همه از جستجوهاى تاریخى بازنایستادم‌ و این پیش‌آمد مرا بر آن واداشت که پیش از همه به تاریخ آن عشایر پرداخته بدانم که از کى به آنجا آمده و از چه زمانى و از چه راهى ‌نیرومندى یافته‌اند.

در این جستجو ناگهان مردى را یافتم از شگفترین‌ مردان دروغگویى از بزرگترین دروغگویان سید محمد مشعشع که در نیمه هاى نهم هجرى بدعوى مهدى‌گرى برخاسته و با کشتار و خونریزى این دعوى خود را پیش برده و به خوزستان دست یافته و بنیاد حکومتى گزارده.

و پسر او مولا على دعوى خدایى نموده است و خاندان ایشان تا چند سال ریاست عشایر خوزستان را داشته‌اند تا از ایشان به کعبیان رسیده سپس نیز خاندان شیخ خزعل ریاست یافته‌اند.داستان سید محمد و فرزندان او و تاریخ کعبیان را تا شیخ خزعل‌خان تا آنجا که مى‌توانستم دنبال کرده یک رشته آگاهى اندوختم.

بویژه ‌پس از آن ‌که در بهار سال ١٣٠۴ به تهران بازگشتم و نوشته‌ها و کتاب‌هایى را که در خوزستان دسترس نداشتم بدست آوردم و ازآگاهى‌هاى فراوانى که گرد کرده بودم تألیفى نمودم که چون گذشته از داستان مشعشعیان و کعبیان حوادث دیگر خوزستان را در مدت پنج ‌قرن در بر داشت آنرا «تاریخ پانصد ساله خوزستان» نام نهادم. 

یکى از دوستان دانشمند هم که دستگیرى‌هاى علمى را شیوه‌ی خود ساخته و در این‌باره مساعدت از کسى دریغ نمى‌دارد چون از قصد من‌ آگاهى یافت نقشه‌ی خوزستانى بدست یکى از مهندسان اروپایى تهیه‌ کرده بنام این تألیف گسیل داشت.