آینده یک پندار

دانلود کتاب آینده یک پندار

در این بخش از شهر کتاب به کتاب آینده یک پندار اثر زیگموند فروید به صورت کامل می پردازیم. فروید روانشناسی و روانکاوی اجتماعی را بر پایه های روانشناسی و روانکاوی فردی استوار می نماید و بر این پایه به توجیه و تفسیر علل نابسامانی ها و انقلاب ها می پردازد.

قبل از فهم علل انقلاب ها و شورش های اجتماعی که بر علیه دولت و تمدن در می گیرد لازم است به منشا و علل شورش ها و انقلاب های فردی، یعنی بیماری های روانی و ناراحتی های عصبی Nevroses پی ببریم چون همانگونه که گفته شد مبنای شناخت و تعلیل و فهم حوادث اجتماعی از دیدگاه فرویدیسم و دانش روانکاوی بر مبنای روانشناسی فردی استوار است. با خواندن این کتاب به موفقیت های فردی دست می یابیم.

خلاصه اثر

از دیدگاه فروید دین روان آزردگی جهانی نوع انسان است و تجلیات دینی را صرفاً باید نمونه ای از علایم روان رنجوری در افراد بازشناخت.او مسئله ایمان به خدا را، تثبیتی از یک آرزوی حفاظت و حمایت توسط وجودی پدرگونه می داند (ایده خدای قادر مطلق را به عنوان تجلیل جمعی از انگاره پدر فردی تفسیر می کند). بیان میلی برای کمک شدن و نجات یافتن، در حالی که بشر با بیدار شدن از پندارهای کودکانه و بکار بردن خرد و مهارت خود، اگر نتواند خود را نجات دهد، لااقل می تواند به خویشتن کمک کند. در روانشناسي فـردي مشاهده مي نماييم كه اميال و غرايز ممنوع و واپس زده شده تغيير شكل داده و در صورت هايي فريبنـده و دگرگون شده اي كه براي فريب خودآگاه به خود مي گيرند ارضا مي شوند.

اين نمونه فـردي قابـل برابـري و انطباق با شكل وسيع و اجتماعي غرايز مي باشد. درست است كه بر اثر تكامل مـدنيت و تمـدن آدمكشـي و خونخوارگي مردود شمرده شده و از ناشايست ترين جنايات محسوب مي شود، اما همـين غريـزه مطـرود در شكل هاي فريبنده اش همچون «جنگ» نمايان مي شود. ناخودآگاه اجتماعي، افـراد و زمامـداران يـا هيـأت حاكمه اين غريزه را تحت عنوان دفاع از آب و خاك، دفاع از حيثيت و شرف و امثـال ايـن دسـت آويزه ای فريبناك مجاز شمرده و بلكه تجويز مي نمايند و حتي برخي اوقات براي نافرماني از قتـل و غـارت چـه بسـا كساني را اعدام و هلاك نمايند.

حال اين پرسش پيش مي آيد كه آيا علت جنگ از لحاظ دانش روانكاوي چگونه توجيه و تفسـير مـي شود؟  و اصولاً اين حادثه رعب آور و دهشتناكي كه جنگش مي ناميم ؟بدواً بايستي بگوييم كه نقش اساسي و راستين تمدن در اجتماع حفظ و نگاهداري منافع و حقوق افراد است و اين موضوع نيز وابستگي به اين دارد كه در تسهيل دشواری های توده گره گشا باشد . تمدن براي پيشرفت و پيروزي خود در برابـر افـراد بعضـي از غرايـز را ممنوع و تحريم مي كند، يك دسته از اين غرايز كه به شكل ركود در نهاد هر فردي پنهان و باقي مي باشد،تمايلات تهاجمي و متعديانه است.

بنابر اصل روانكاوي و از ديدگاه علمي اين غرايز ابتدايي و فطري هيچگـاه بطور كلي از بين نمي روند، بلكه تمدن مي كوشد به خاطر حفظ و بقاي اجتماع از جانب عوامل خارجي اين تمايلات تهاجمي را متمركز و به هم پيوسته نموده و از حيطه سيطره و نفوذ خود منحرف نموده و به سـوي خارج از اجتماع و قلمرو خود رهبري و هدايت نمايدو به اصطلاح و بنابر تعريفي علمي: جنگ عبارت است ازبرخورد و تصادم غرايز متعديانه و تهاجمي ملل و اقوام مختلف در خارج از قلمرو خودشان.

نقد کتاب آینده یک پندار

در کتاب آینده یک پندار ، بذرهایی که در تلاشهای قبلی شروع به جوانه زدن کرده بود، به بار نشست. آنچه سربرآورد، بیان رسمی تفکر فروید در باب تجربه دینی همراه با تاثیر کامل اعتقاد و تعصب ضد مذهبی و لا ادری گری بود. بحث این کتاب، چندان از مسیرهای پیشین منحرف نشده است؛ دین به زعم فروید در این کتاب، در ضعف و وابستگی اساسی انسان به پدر و در آرزوی ناکام ما برای دسترسی به نیاز کودکانه ریشه دارد که به شکل خدا جلوه کرده است. ما آموخته‌ایم که با دلبستگی همراه با وابستگی و تضرع به خدای پدر یا خدایان بسیار قدرتمند و مهربان نظامهای اعتقادی مذهبی، از وحشت دنیای مهیب نجات یابیم.

خدایان بر جهان و قوانین آن تسلط و سلطه دارند ولی انسانها را برای دفاع از خود در مقابل نیروهایی که سرنوشت آنان را تعیین می کند، تنها گذاشتهاند. مسئولیت آرام کردن خدایان و یافتن راهی برای سعادت، به اخلاق خدایی و مجموعه‌ای از فرمانهای الهی می‌انجامد؛ دستوراتی که فرد باید به آنها گردن نهد و خود را با آنها سازگار کند. بنابراین، درماندگی و وابستگی دوران کودکی و ترس از تنبیه و نارضایی پدر قدرتمند، به زندگی بزرگسالی منتقل می شود و با ارتباط فرد مومن با خدایش جایگزین می گردد. حتی درد و عذاب مرگ، با وعده‌های آخرت و از بین رفتن بیچارگی و در زندگی این دنیا با وعده لذت مقدس در سرای دیگر تسکین می یابد.

ادامه یافتن این احساس درماندگی و آسیب پذیری در سراسر عمر ما را وا می دارد که به پدر به اصطلاح دوره کودکی و به جانشین وی یعنی پدر نیرومند، زنده و حمایت کننده در آسمانها متوسل شویم. پس اعتقاد به سلطه خیرخواهانه عنایات الهی، ما را در مقابل ناملایمات این جهانی بیمه می کند. دین این تضمین را به ما می دهد که تا وقتی از فرمانهای خداوند اطاعت کنیم و بر خیرخواهی و محبت خدای آسمانی و وعده‌هایش اتکا نماییم، از سختیهای مربوط به مقدرات رهایی خواهیم یافت و آنها را در نهایت، عین جلالت و محبت خواهیم یافت که ما را در اینجا و اکنون امان می دهند.

فروید این نیازها و آرزوها را اقتباسهای کودکانهای تعبیر و تفسیر می کرد که منعکس کننده آرزوهای اساسی ماست و نه بیشتر. وی این آرزوها را تا وقتی متناظری در واقعیت نیافته‌اند فراتر از پندار و به عنوان اشکالی از هذیان جمعی که گروه معتقدان در آن، شریکند، تلقی می کرد.

فروید آشکارا بیان میکند اگر قرار است به چیزی اعتماد کند، آن چیز حتما علم خواهد بود. وی می نویسد می دانم که اجتناب از توهمات تا چه حد مشکل است. شاید گفتن همین واقعیت نیز از جهت ماهیت توهمی باشد اما من به یک قضاوت پایبندم؛ قطع نظر از این واقعیت که برای مشترک بودن توهمات هیچ مجازاتی اعمال نمی شود، توهمات من همانند توهمات مذهبی غیر قابل تصحیح نیست. این توهمات ویژگی هذیان را ندارند. اگر این باور توهم است پس من همان وضعیت شما را دارم. اما علم با موفقیتهای متعدد و مهم خود، شواهدی را به ما ارائه میکند که علم توهم نیست. ( کتاب آینده یک پندار ، ص ۵۳ و ۵۴)

تعداد بازدید: 3,598 بار