گلشن راز

دانلود کتاب گلشن راز

کتاب گلشن راز مهم‌ترین و مشهورترین اثر منظوم محمود شبستری است که در بردارندهٔ اندیشه‌های عرفانی وی و حدود هزار بیت می‌باشد.

با وجود حجم اندکش، این کتاب یکی از یادگارهای پرارزش و بلندنام ادبیات عرفانی کهن فارسی است، که در آن بیان مفاهیم صوفیانه با شور، شوق، و روانی ویژه‌ای همراه گردیده است. مطابق شیوهٔ معمول عطار و مولانا، در اینجا نیز، از حکایات و تمثیلات برای بیان و عرضهٔ مؤثّر معانی عرفانی و حکمی استفاده شده است.

گلشن راز محمود شبستری ، تا کنون، به زبان‌ های ترکی، آلمانی، انگلیسی و نیز اردو ترجمه شده است. کتاب مفاتیح الاعجاز گلشن راز که به ذکر ابیات و شرح آنها پرداخته نیز برای دانلود در وبسایت شهر کتاب قرار گرفته است.

خلاصه کتاب

شهرت محمود شبستری به واسطه گلشن راز است كه آن را در سال 717 هجری قمری در قالب مثنوي و در پاسخ به سؤالات امير حسيني هروی، مشتمل بر 1004 بيت سروده است. امير حسيني هروي  (متوفي 718) كه خود از فاضلان و عارفان خراسان بود، نامه‌ای كوتاه به نظم كه شامل هجده پرسش درباره معرفت الهي، تصوف و سير و سلوك بود، براي عارفان و صوفيان تبريز فرستاد. هر پرسش در يك بيت بيان شده بود. قاصد نامه را با صداي بلند در خانقاه مورد نظر می‌خواند.

در آن مجلس نگاه همه به شيخ محمود خيره می‌شود. در ميان حاضران مرد کاردیده‌ای بود كه ده‌ها بار تحليل و شرح اين مطالب را از شيخ محمود شنيده بود. از اين رو شيخ محمود را تشويق به پاسخ دادن به پرسش‌های هجده گانه می‌کند. شبستري در اجابت فرمان استاد (بعضي اين استاد را بهاءالدين تبريزي و بعضي ديگر امين الدين می‌دانند)، دست به كار شد و متناسب با سؤال‌ها كه به نظم بود پاسخ منظوم هر يك از اين پرسش‌ها را در همان مجلس بيان كرد.

درباره علت فرستادن سئوالات از سوي هروي، نظريات مختلفي داده شده است. برخي علت اين كار را تمايل داشتن امير حسيني به افشاي اسرار عرفانی از زبان ديگري تشخيص داده و بعضي هم طرح سؤالات را براي فتح باب آشنايي ذكر کرده‌اند، نه آزمايش مشايخ تبريز و نه حاجت واقعي به جواب آن‌ها. زيرا هروي خود با اين مباحث آشنا بوده و بارها آن‌ها را در آثار عرفاني خويش مطرح كرده است. از قرائن چنين بر می‌آید كه حسيني هروي سؤالات را براي مشايخ تبريز فرستاده است.

و مشايخ تبريز نيز به علت شهرت و تبحر شبستري در مباحث عرفاني به او رجوع کرده‌اند. شيخ ابتدا از پاسخ با سؤالات طفره می‌رود و بهانه تراشي می‌کند كه: «بدو گفتم چه حاجت كاين مسائل / نوشتم بارها اندر رسائل». پس از فراهم شدن پاسخ‌های اجمالي، قاصد باز می‌گردد. مدتي می‌گذرد تا دوباره پيشنهاد «عزيزي كارفرما» به تكميل جواب‌ها می‌پردازد و اين بار هزاران دُرّ شهوار از قعر درياي فكرت به ساحل نطق می‌آید و بر لب می‌نشیند و بدين ترتيب منظومه گلشن راز سروده می‌شود…

بخشی از متن کتاب

نخست از فکر خویشم در تحیر چه چیز است آنکه گویندش تفکر؟ کدامین فکر ما را شرط راه است؟ چرا گه طاعت و گاهی گناه است؟ که باشم من؟ مرا از من خبر کن چه معنی دارد اندر خود سفر کن؟ مسافر چون بود؟ رهرو کدام است؟ که را گویم که او مرد تمام است؟ که شد از سر وحدت واقف آخر؟ شناسای چه آمد عارف آخر؟ اگر معروف و عارف ذات پاک است چه سودا بر سر این مشت خاک است؟

کدامین نقطه را نطق است، اناالحق؟ چه گویی هرزه‌ای بود آن مزبق؟ چرا مخلوق را گویند واصل؟ سلوک و سیر او چون گشت حاصل؟ وصال ممکن و واجب به هم چیست؟ حدیث قرب و بعد و بیش و کم چیست؟ چه بحر است آنکه نطقش ساحل آمد؟ ز قعر او چه گوهر حاصل آمد؟ چه جزو است آنکه او از کل فزون است؟ طریق جستن آن جزو چون است؟ قدیم و محدث از هم چون جدا شد؟ که این، عالم شد آن‌دیگر خدا شد؟

کتاب های پیشنهادی

• کتاب راز
• نقش بر آب
• مثنوی معنوی
• مصیبت نامه

تعداد بازدید: 8,689 بار