مصیبت نامه

دانلود کتاب مصیبت نامه

به گفته عبدالحسین زرین‌کوب، مصیبت نامه «پیچ گاهی» در روند مثنوی سرایی عطار، شرح درد و اندوه بی سرانجام سالک فکرت است که حقیقت را می‌جوید و در هر گام ماتمی دارد و پایان راه او نیز سرگشتگی و حیرت چیزی نیست.

وی در این کتاب با این مسئله رو به روست که در دو راهه شریعت و طریقت، چگونه می‌توان دنبال حقیقت را گرفت، اما پاسخ او به این مسئله هرگز او را به آرامش نمی‌رساند. ولی خود شیخ فرید الدین عطار نیشابوری دلیل این نامگذاری را رنج و سختی در استخراج معانی و ترتیب مضامین و آراستگی و ترکیب الفاظ بیان می‌کند.

معرفی کتاب

مصیبت نامه یکی از مثنوی های طراز معتبر و طراز اول شیخ عطار در عرفان است. این کتاب به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران حق بین یکی از ریشه دار ترین کتب عرفانی عطار است که به نحو بسیار مؤثر و حیرت آوری به دنیا و مظاهر فریبندۀ آن شبیخون آورده و به انسان خواب زده در رهگذر ترسناک عمر، هشدار و آگاهی لازم را داده است. عطار در این مجموعه سعی و کوشش سالکی را بازگو می کند که برای رسیدن به حق، به همه چیز متوسل می شود و از هر کسی یاری می جوید بلکه بتواند به وصل حق نائل آید. آدمی زاده، همین که بالیده و برومند شد و اندیشه رسا و روشن یافت، به طلب حقیقت بر میخیزدو پس از چندی تلاش به «پیر» می رسد که او را دستگیری کند.

رهرو به راهنمائی پیر نخست نزد جبرئیل می رود و از وی راز حقیقت و رموز معرفت را جویا می گردد، لیکن جبرئیل با بیانی سوزناک و آتشین می گوید که او نیز در همین گرداب گرفتار است و راه به جایی نمی برد. سپس رهرو نزد پیر باز می گردد و قصۀ ناکامی خویش را باز می گوید و به ارشاد پیر، خدمت، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل می شتابد و اسرار آفرینش را جویا می شود و این بار نیز مقصود نایافته و ناکام باز می گردد، اما از پا نمی نشیند و سیر خود را در عرش و آسمان ها و آب و باد وخاک و آتش و جماد و نبات و حیوان دنبال می کند، و لیکن از همه جا ناکام و نامراد باز می گردد.

تا به خدمت پیامبران می رسد و به دامان، نوح و ابراهیم و موسی و عیسی دست میزند و سرانجام به پیشگاه محمد مصطفی (ص) آخرین و خاتم پیامبران راه می یابد و پیامبر راستین اسلام اسرار توحید و رموز توحید را به او می آموزد و بدو می گوید که باید پنج وادی را طی کند تا بتواند «سیر انفس» را به پایان برساند که این پنج وادی عبارتند از: وادی حس، خیال، عقل، دل و جان. و در وادی جان (روح) در مقاله چهلم، منظومه پایان می پذیرد.

چکیده کتاب

مصیبت نامه از آثار منظوم عطار نیشابوری می‌باشد که شامل ۷۵۳۹ بیت و ۳۴۷ حکایت است که عطار آن را در بیان سیر آفاقی انسان نگاشته‌است. مصیبت نامه به همراه سه اثر مهم دیگر او، یعنی «الهی‌نامه»، «اسرارنامه»، «منطق‌الطیر» در قالب مثنوی سروده شده‌است. عطّار، روشنگری‌های عارفانهٔ خود را در سیر و سلوک، طیّ ۴۰ مقاله بیان می‌دارد و در خلال تمام بخش‌های این مثنوی همچون سایر آثارش از جمله منطق‌الطّیر، با ذکر حکایت‌هایی، خواننده را در درک مفاهیم شعر خود یاری می‌رساند. وی تأکید می‌کند این کتاب به زبان حال است نه قال.

بخش نخست از این گنجینه

سالک آمد تا جناب جبرئیل؛ — همچو موری مرده پیش زنده پیل
گفت ای سلطان اسرار علوم؛ — نقش غیب الغیب را جان تو موم
ای برادر خواندهٔ خیل رسل؛ — مهدی اسلام و هادی سبل
هم تو روح القدس و هم روح الامین؛ — هم امین وحی رب العالمین
هم اولوالعزم از تو رفته پیش صف؛ — هم گرفته مرسلین از تو شرف
حامل قرآن و تورات و زبور؛ — صد کتاب آورده از حق جمله نور
خانهٔ خاص تو خدر کبریا؛ — منزل پاک تو جان مصطفی
صد هزاران پر طاوسی تراست؛ — در مقام قدس قدوسی تراست
انبیا را ترجمانی کردهٔ؛ — شرح صد عالم معانی کردهٔ
عاجزم وز خان و مان افتاده ام؛ — بی سرو بن در جهان افتاده ام
در دلم دردیست ار درمانش هست؛ — چاره کن چون رگی باجانش هست
جبرئیلش گفت راه خویش گیر؛ — در سلامت رو صلاحی پیش گیر
ما درین دردیم همچون تو مدام؛ — تو برو خود درد ما ما را تمام
یک مقام خاص دارم از هزار؛ — بیشتر زان نبودم یک ذره بار
گر به انگشتی کنم زانجا گذر؛ — همچو انگشتم بسوزد بال و پر
این دمم سدره ست باری منتها؛ — تا کیم آید خبر از مبتدا
بر من از هیبت که آید هر نفس؛ — شرح نتوان داد آن با هیچکس
زانکه کس طاقت ندارد آن سماع؛ — زان کند هر دوجهان جان را وداع
تا که حمال کلام او شدم؛ — ذره ذره ز احترام او شدم
نه توانم بار آن هرگز کشید؛ — نه توانم ذل بی آن عز کشید
زین همه هیبت که بر جان منست؛ — آنچه بس پیداست پنهان منست
من نیم از خوف شاد او هنوز؛ — می نیارم کرد یاد او هنوز

تو سر خود گیر کاینجا راه نیست؛ — ورنه سر زن چون سرت آگاه نیست

سالک آمد پیش پیر راهبر؛ — قصهٔ خود بازگفتش سر بسر
پیر گفتش هست جبریل امین؛ — روح یعنی امر رب العالمین
ذرهٔ گر جبرئیلی بایدت؛ — امر را جانی سبیلی بایدت
مدتی جبریل طاعت کرد و کار؛ — سال آن هفتاد ره هر یک هزار
تا خدا را یاد کردن زهره داشت؛ — پیش از آن دایم خموشی بهره داشت
باز همچندان که اول کرد کار؛ — تا که حاجت خواه شد از کردگار
عمرها در طاعت و در راه شد؛ — تا بنامش خواند و حاجت خواه شد
این همه او را چو میبایست کرد؛ — تو چه خواهی کرد ای فرتوت مرد
جبرئیل از بعد چندین ساله کار؛ — یافت گنج یاد کرد کردگار
تو ز ننگ خویش نندیشی دمی؛ — بر تهور نام او گوئی همی
یاد او مغز همه سرمایه است؛ — ذکر او ارواح را پیرایه است

تعداد بازدید: 6,180 بار

عنوان کتاب: مصیبت نامه

شاعر: شیخ فریدالدین عطار نیشابوری

مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی

تعداد صفحات کتاب: 961 صفحه

زبان کتاب: فارسی

حجم فایل: 14.1 مگابایت

نوع فایل: PDF

منبع: شهرکتاب