سرزمین های شبح زده

دانلود کتاب سرزمین های شبح زده

خلاصه کتاب

انواع روش های عدالت خواهی و پاکسازی، رسیدن به دموکراسی، افزایش آگاهی مردم و … در بعد از یک دیکتاتوری در کتاب سرزمین های شبح زده به صورت بسیار دقیق و با بررسی ابعاد مختلف موضوع بررسی می‌شوند. کتاب به صورت دقیقی سه کشور چکسلواکی، لهستان و آلمان را در زمان حکومت کومونیستی و چند سال غیر کومونیستی بعد از انقلاب بررسی می کند.

اگر دوست دارید کتاب‌ هایی بخوانید که به شما در درک وقایع پیرامون و دیدن آن‌ها از زوایای مختلف کمک کند، کتاب سرزمین های شبح زده گزینه‌ی مناسبی است. تینا روزنبرگ در کتابش، ماجرای زندگی مردم کشورهایی را نوشته که در گذشته مجبور بودند زیر سلطه‌ی حکومت کمونیستی زندگی کنند و حالا تلاش می‌کنند تا بتوانند با این گذشته‌ی سخت و دردناک رو به رو شوند.

روزنبرگ از سرنوشت مردمان و قربانیانی سخن گفته است که شانس با آن‌ها یار بود تا بتوانند زوال حکومت کمونیستی را ببینند و همچنین در کتاب زوایا و نکاتی پنهانی را برجسته کرده است که تصور آن حتی برای همان قربانیان نیز سخت است. تینا روزنبرگ بیشتر از جایزه‌ی پولیتزری که برده است به تاثیر کتابش و تاثیری که بر این واقعه‌ی جهانی داشته است فکر می‌کند.

چرا که معتقد است ملت‌ها، همچنان‌ که آحاد مردم نیز، باید صادقانه و شجاعانه رخدادهای تلخ و تکان‌ دهنده گذشته را درک کنند، تا بعد بتوانند آنها را کنار بگذارند و به زندگی عادی برگردند. این برای قربانیان اهمیت دارد؛ آنها فقط وقتی می‌توانند حقیقتآ التیام یابند و نقش خود را دوباره در جامعه ایفا کنند که شأن و عزت و رنج هایشان رسمآ مورد تأیید قرار گیرد.

چرا باید این کتاب را بخوانیم؟

در کتاب سرزمین های شبح زده در مورد شخصیت های تأثیرگذار در دوران دیکتاتوری (چه موافق، چه مخالف) بسیار ریز صحبت می‌شود و درک جامعی به دست می‌دهد. با این حال توجه خوبی به مسائل کلان نیز شده است. جمع بندیِ ۱۵ صفحه‌ای پایان کتاب نیز فوق‌العاده است. خیلی چیزها در مورد روش های مختلف برخورد با حامیان رژیم دیکتاتوری – در پس از سقوط دیکتاتوری – به ما آموزش می‌دهد.

به جرات می‌توان گفت، یک تحقیق بسیار کامل و دقیق در مورد مسائل گفته شده است و تعجبی هم ندارد که جایزه‌ی پولیتزر را برده است. ممکن است برای افرادی که آشنایی بسیار اندکی با تاریخ اروپای شرقی دارند، کتاب کسل کننده و گنگ به نظر رسد.

به همین دلیل توصیه می‌کنیم ابتدا کمی در این مورد و حداقل اشخاص دیکتاتور و اتفاقات مهم سیاسی این سه کشور اطلاعات کسب کنید و اگر هم حال این کار را نداشتید با کمی صبر و البته کمی سرچ در کنار خواندن، این موضوع قابل حل است. کتاب سرزمین های شبح زده بیشتر برای مطالعه‌ی هدفمند به درد می‌خورد و به عنوان کتاب اطلاعات عمومی درباره‌ی اروپای شرقی اصلا توصیه نمی شود.

بخشی از متن

در بخشی از کتاب سرزمین های شبح زده می‌خوانیم: در چکسلواکیِ کمونیست، جاسوس‌های اس‌تی‌بی، که اغلب آنها را برای گپ زدن به اداره مرکزی می‌بردند، تنها کسانی نبودند که اطلاعات مهمی را که در محافل مورد علاقه پلیس پخش می‌شد، در اختیار داشتند. دگراندیشان نیز، با این توصیف جور در می‌آمدند و گاه مرز میان این دو گروه، مرز مبهمی بود.

دشمنان مملکت معمولاً بعد از بازجویی می‌بایست موافقتنامه‌ای را امضا می‌کردند که درباره بازجویی‌شان حرف نزنند. جاسوس‌های اس‌تی‌بی، در یکی از محاکمه‌های لوس تراسه شهادت دادند که بازجویی از یک دشمن بسیار شبیه بازجویی از یک جاسوس بود – و اغلب اطلاعاتِ اتفاقی دشمن مفیدتر بود. شبی که پاول نومان یاد گرفت به سروان نواک اعتماد کند، شب سرنوشت سازی بود.

نواک در خلال بازجویی‌اش در روژینه نومان را به اعتراف کشید. نواک یک کارِ به خصوصِ جناح مخالف را ذکر کرده بود و یواشکی گفته بود: «درباره‌اش با آنها حرف نزن. آنها هیچی نمی‌دانند» – هرگز نفهمیدم چه کاری بود. نومان به این نصیحت اعتنا نکرد. آن موقع فکر می‌کرد که بهای آن فقط یک شب زندان خواهد بود. اشتباه می‌کرد. پرونده اس‌تی‌بی او، نومان را به عنوان کسی که هم خود و هم همدست‌های توطئه گرش را درگیر کرده است، توصیف می‌کند.

نواک گفت: «رئیس اداره از نومان نفرت داشت» – بیشتر اسناد مندرج در این پرونده بعد از ۱۹۸۹ نابود شد، اما او تأکید کرد که پرونده نومان منهدم نشود. می‌خواست اعتراف نومان آشکار شود، تا بعد بتوان با او سازش کرد. نومان بعدا به همکارانش هشدار داد تا بتوانند اقدام‌های پیشگیرانه‌ای به عمل بیاورند، اما آن هشدارها، صد البته در پرونده او نیستند. نواک گفت: (ص148 کتاب سرزمین های شبح زده)

«اما فکر نمی‌کنم که به دلیل این اعتراف اس‌تی‌بی نومان مثبت در آید.» و مثبت هم در نیامد. بعضی از دشمنان دیگر به هر صورت، متوجه شدند که بعد از بازجویی به عنوان جاسوس، فهرست شده اند. تنها راهی که یک دشمن می‌توانست اطمینان حاصل کند که چیزی از دست نخواهد داد این بود که سکوت مطلق پیشه کند. اما این تقریبا غیرممکن بود – و حتی در سکوت، یک لبخند، یک سرفه، یا یک قطره اشک می‌تواند آدم را لو بدهد.

در زندگی واقعی، هم دشمنان و هم جاسوس‌های بی میل استراتژی هایی را برای برآمدن از عهده بازجویی تعیین کردند: طفره رفتن، تظاهر به موافقت، انداختن تقصیر همه چیز به گردن پناهندگان سیاسی، یا گفتن آن چیزهایی به اس‌تی‌بی که خودش می‌دانست. اغلب اعضای این دو گروه یک نوع استراتژی را ارائه می‌دادند. و هم دشمنان و هم جاسوس‌های بی میل روش هایی را برای برآمدن از عهده اس‌تی‌بی ابداع کردند.

بعضی‌ها اس‌تی‌بی را به جهنم می‌فرستادند و در عوض گذرنامه هایشان را از دست می‌دادند یا به مأمور سوخت زغال سنگ تبدیل می‌شدند، یا پدرانشان در زندان ماندگار می‌شدند یا بچه هایشان را از کالج بیرون می‌انداختند. این کار، کار قهرمان‌ها بود، همان تعداد معدودی که بودند. اما اکثر مردم احساس می‌کردند که تنها مرز واقعی، پرهیز از لطمه زدن به دیگران است و جز آن، همه چیز مجاز است. (ص149 کتاب سرزمین های شبح زده)

بیشتر کسانی که استخدام می‌شدند، می‌پذیرفتند که با اس‌تی‌بی حرف بزنند یا قبول می‌کردند که به پلیس خبر بدهند و تا حد امکان بد کار می‌کردند. این انتخاب طرفداران افراط در استعمال لغات صحیح نبود، زیرا هیچ‌کس هیچ وقت نمی‌توانست مطمئن باشد که چه نوع اطلاعاتی ممکن است لطمه بزند. اما مردم حق دارند که قهرمان نباشند. پاول براتینکا، دگراندیش و بعدها یکی از حامیان لوس تراسه، نوشت…

نقد کتاب سرزمین های شبح زده

کتاب سرزمین های شبح زده تحلیلِ درجه یکی از جوامع پسا سوسیالیسم ارائه می‌دهد. جوامعی که روح و روان‌شان را سوسیالیسم تسخیر کرده، و حتی حالا هم که دموکراتیک شدند، نمی‌توانند از چنبره‌ی فرهنگ نهادینه‌ی سوسیایستی رها شوند!

کتاب قبلی روزنبرگ، فرزندان قابیل، به تغییر از دیکتاتوری به دموکراسی در آمریکای جنوبی می‌پرداخت. در کتاب سرزمین های شبح زده، او پس از سقوط کمونیسم به موضوعی مشابه در اروپای شرقی نزدیک می‌شود و مجموعه‌ای از داستان‌های پرپیچ و تاب را برای روشن کردن پارادوکسی که ضد کمونیسم خشمگین و گاه شبیه کمونیسم است، بیان می‌کند.

کتاب سرزمین های شبح زده بهترین تصویر از اروپای شرقی پس از شاهنشاهی است. در چند دهۀ گذشته، بسیاری از کشورها در مناطق مختلف جهان از حکومت دیکتاتوری به سوی دمکراسی حرکت کرده‌اند. کشوری که از حکومت دیکتاتوری بیرون می‌آید و به سوی دموکراسی می‌رود، دو تعهد دارد:

• نخستین مسئولیت آن در قبال قربانیان آن است؛ در قبال خانواده‌های آنهایی که به قتل رسیدند و در قبال تمام آن‌هایی که شکنجه شدند، به ناحق به زندان افتادند، آسیب جسمی دیدند و از حق کار کردن در حرفۀ خود یا تحصیل فرزندانشان محروم شدند.
• مسئولیت دوم در قبال آیندۀ خود است: تضمین این که حکومت دیکتاتوری هرگز بازنمی‌گردد. ملت باید یک فرهنگ سیاسی جدید دموکراتیک ایجاد کند.

کتاب سرزمین های شبح زده نشان‌ دهندۀ تلاش‌های مردم و دولت‌ آلمان، لهستان و … برای رویارو شدن با گذشته‌های کمونیستی‌شان است.