کتاب صوتی سووشون

دانلود کتاب صوتی سووشون

کتاب صوتی سووشون هم وجه واقع‌ گرا و هم وجه نمادگرا و در واقع، ساختاری دو لایه دارد؛ یکی لایهٔ روایی یا داستانی و دیگری لایهٔ رمزی یا تمثیلی.

لایهٔ روایی آن، داستانی جذاب در محیط اجتماعی ایران است که در آن از مظاهر فرهنگ و تمدن ایرانی و بیانی شاعرانه استفاده شده‌ است. در لایهٔ زیرین، به برخی از شخصیت‌ها و اشیا کارکرد رمزی داده شده‌ است. البته سرنخ‌ هایی نیز برای کشف این تمثیل‌ها وجود دارد و مخاطب می‌تواند ارتباط آن را قهرمان‌ های مذهبی یا ملی مانند حسین بن علی، سیاوش و یحیا پیدا کنند.

سیمین دانشور، در تمام داستان بر نقش فرهنگ و اختلاف فرهنگی انگلیسی‌ها و ایرانی‌ها اشاره می‌کند و به‌صورت غیرمستقیم می‌گوید که هر کس سرانجام به اصل و ریشهٔ خود بازمی‌گردد. کتاب صوتی سووشون پایداری در برابر اشغالگر و شهادت در این راه را در درجه‌ای والاتر از مذهب، عشق، علایق شخصی و خانواده می‌ستاید.

اگرچه این راه با کشته‌ شدن شخصیت محوری داستان ناکام می‌ماند، اما نویسنده در پی انتقال این مفهوم است که نسل یا نسل‌های آینده موفق به ادامهٔ راه ظلم‌ستیزان و روشنفکران خواهند شد. اشارهٔ نویسنده، به تفکرات و احساسات ضداستعماری و غرب ستیزانه‌ای است که می‌توان اثر و دامنهٔ آن را در دهه‌های بعد در شکل‌گیری انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ مشاهده نمود.

خلاصه داستان

داستانِ کتاب صوتی سووشون در بحبوحه‌ى جنگ جهانى دوم روایت مى‌شود، آنگاه که نیروهاى انگلیسى وارد مرزهاى جنوبى ایران شده‌اند و سواى از اعلامِ بى طرفى ایران، بدون خون و خونریزى مملکت را تصاحب کرده‌اند. مدخل ورودى داستان قطعه‌اى است کوچک از تمامِ آنچه خواننده مى‌بایست تا انتها بداند. جشن عروسى دختر حاکم است و همه دعوت شده‌اند. زرى و یوسف هم که کاراکترهاى پیش برنده‌ى داستان هستند در این جمع حاضرند.

یوسف با دلخورى و زرى با نگاهى نقادانه مجلس را از نظر مى‌گذرانند. ناهمگونىِ مجلس عقد از همان ابتدا توى ذوق می‌زند! مدعوین که نیمى بیگانه‌اند با لهجه‌ى غریب خود مضحکه‌اى به پا کرده‌اند. خوش خدمتى صنف نانوا بیشتر از همه چشم‌ها را به خود مى‌خواند. نان سنگکى به آن بزرگى آن هم در میانه‌ى قحطى، درست وقتی‌که نیمى از مردم شهر نان خشکى ندارند که سق بزنند.

یوسف اربابى است آگاه، تحصیلکرده در فرنگ و سرد و گرم روزگار چشیده است. با دیدن این شوربا ذهنش بهم می‌ریزد، او که همیشه در مقامِ معلم و مراقبِ رعیتش بوده نمی‌تواند این قبیل بزرگنمایى‌ها را تاب بیاورد. سخنانى که بین یوسف معترض و زرى رد و بدل مى‌شود نمونه‌اى تکرار شونده است که تا یک سوم انتهایى داستان کتاب صوتی سووشون ادامه مى‌یابد.

یوسف از وضع موجود به تنگ آمده، تمام زمینداران و ارباب‌ها براى سود بیشتر، آذوقه و محصولِ مازاد خود را به قواى بیگانه مى‌فروشند اما در این میان این یوسف است که صداى مردم شده، که بیداد را بر نمى‌تابد و حاصر نمى‌شود در انبارهاى غله‌اش را بر اجنبى بگشاید آن هم در شرایطى که مردم چند شبانه روز چیزى براى خوردن ندارند. از طرفى خان‌هاى قشقایى قصد دارند تا از طریق معامله‌اى با قواى انگلیس براى به پا خاستن علیه حکومت مرکزى سلاح تدارک ببینند.

یوسف و همفکرانش چنین آشوبى را در میانه‌ى این قحطى و آشفتگى صلاح نمى‌دانند. دیدگاه یوسف خط تلاقىِ چندین دیدگاه مختلف است و شاید همین امر باشد که از او سیاوش مى‌سازد. از سویى دیگر باید دنباله‌ى خط فکرىِ راوىِ داستان، زرى را پى گرفت. داستان کتاب صوتی سووشون از میانه‌ى ذهنیات و ادراکات زرى روایت مى‌شود. هم اوست که از گفته اعتراض گونه‌ى شوهرش در مجلس عقد بیمناک مى‌شود.

زرى که با رویه‌اى محافظه کارانه از شوهرش مى‌خواهد جوانب احتیاط را رعایت کند، اندکى بعد از سوى شوهر و پسرش، ترسو خوانده مى‌شود. این زن که در پى حفظ حریمِ امنِ خانه‌اش است، از دنیا هیچ نمى‌خواهد جز آرامش و امنیت. اما ناگزیر است با شوهرش همپا شود، چه آنکه یوسف مسئولیتى بزرگ‌تر از زرى بر شانه دارد و در قبال رعایایش احساس وظیفه مى‌کند. چهار چوب امن یوسف حریمى است که مى‌باید به دورِ رعایایش کشیده شود.

بخشی از متن کتاب

• خاندانم که بر باد رفت یوسف برایم نوشت. خواهر سعی کن روی پای خودت بایستی. اگر افتادی، بدان که در این دنیا هیچ‌کس خم نمی‌شود دست ترا بگیرد بلندت کند. سعی کن خودت پا شوی. (رمان سووشون – صفحه ۷۷)
• آدم با کسى در زندگی‌هاى قبلى دمخور بوده، بعد از او جدا شده. هى به دنیا مى‌آید تا او را پیدا کند. فراق مى‌کشد و انتظار مى‌کشد، وقتى پیدایش کرد و شناختش مگر مى‌تواند ولش کند؟ (رمان سووشون – صفحه ۷۸)
• آدمیزاد چیست؟ یک امید کوچک، یک واقعه خوش چه زود می‌تواند از نو دست و دلش را به زندگی بخواند؟ اما وقتی همه‌اش تودهنی و نومیدی است، آدم احساس می‌کند که مثل تفاله شده، لاشه‌ای، مرداری است که در لجن افتاده. (رمان سووشون – صفحه ۱۴۶)

نقد کتاب صوتی سووشون

کتاب صوتی سووشون، داستان زیبا و بی‌نظیر سیمین دانشور، داستان مبارزه، امید و مقاومت است. داستان زندگی یوسف که مانند سیاوش، مظلومانه کشته می‌شود و کسی برایش به سوگ نمی‌نشیند. نام این کتاب، که همان سوگ سیاوش است، نام مراسمی در ایران پیش از اسلام است که در سوگ و عزای سیاوش برگزار می‌شده. این داستان دلنشین و زیبا، با نثر روان و ساده‌اش، تابه حال بارها تجدید چاپ شده است و نمونه‌ای از یک داستان عالی و البته محبوب ایرانی به شمار می‌رود.

برای دانستن و درک داستان سووشون باید درباره ایران آن روزگار دانست. در زمان جنگ جهانی دوم، ادعای بی‌طرفی ایران به دلیل حضور کارشناسان آلمانی نقض شد. نیروهای بریتانیا به ایران آمدند و همین ماجرا سبب شد تا رضاشاه، سلطنت را به فرزندش، محمدرضا واگذار کند. این موضوع کشور را در بحران فرو برد.  بحرانی که تا زمان کودتای 28 مرداد ادامه داشت. این بحران‌ها وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایران را تحت تاثیر قرار داده بود.

اختلاف طبقاتی در جامعه به شدت به چشم می‌آمد و زندگی خان‌ها باید از طریق تامین نیازهای سربازان انگلیسی تامین می‌شد. اما یوسف، قهرمان داستان که خان است و تحصیلکرده، از این کار سر باز می‌زند. او اینکه زندگی خودش در رفاه و آسایش باشد و زیردستانش را در فقر و بدبختی ببیند، نمی‌خواهد. همین تلاش او برای باج ندادن به بیگانه‌ها و سیر کردن شکم رعیت‌ هایش، ماجرا و محور اصلی داستان کتاب صوتی سووشون است.

داستان کتاب صوتی سووشون در شیراز می گذرد؛ شهری که یادآور تصاویری از تخت جمشید، شاعران بزرگ، صوفی ها و کوچ نشینانی است که در گستره ای از هیاهوها و فراز و نشیب های تاریخی زندگی کرده اند…