تجدد و تجدد ستیزی در ایران

دانلود کتاب تجدد و تجدد ستیزی در ایران

کتاب تجدد و تجدد ستیزی در ایران کتابی است که علاقمندان به تاریخ توسعه و آینده ایران از خواندن آن لذت می برند.

نویسنده که خود از تاریخ نگاران مشهور معاصر است، در این کتاب با دیدی نقادانه به سراغ چندین اثر از نویسندگان و شعرای قدیم و جدید ایران رفته تا نشان دهد در آثار این افراد چه نکاتی در جهت تجدد و چه موانعی علیه آن وجود دارد. در این راه دست به قیاس تجدد در ایران و غرب هم زده است.

دکتر عباس میلانی در 20 مقاله به بحث درباره مدرنیته و تجدد می‌پردازد. برای بررسی این موضوع مقالات مختلفی درباره تاریخ ایران در برهه‌های مختلف از جمله درباره تاریخ بیهقی، همچنین مقالاتی درباره کتاب شهرنوش پارسی پور (عقل آبی) و کتاب‌های سعیدی سیرجانی و دیگر افراد تاثیرگذار در بحث تجدد و مدرنیته نگاشته شده که اطلاعات بسیار مفیدی به خواننده ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب

مجموعه ی مقالاتی از عباس میلانی که به صورت پراکنده منتشر شده بود، با مقدمه ای مفصل بر این مقالات، در کتاب تجدد و تجدد ستیزی در ایران به صورت یکجا ارائه می شود. دکتر میلانی ابتدا در این مقدمه به تعریف مدرنیته، مقاله و نوتاریخ گرایی می پردازد و سپس می کوشد تا در بخش های دیگر کتاب، هر جا ردپایی از مدرنیته در تاریخ ایران مشاهده شده، آن را به طور شفاف بازتاب دهد.

تجدد به عنوان محور تحولات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و بسیاری از زمینه های دیگر، به حقوق طبیعی افراد یا به نوعی به فردگرایی ارجاع دارد. از نشانه های جاافتادگی بحث تجدد در کشور ایران، می توان به این امر اشاره کرد که تبادل اندیشه دچار دگرگونی قابل توجهی شده و متفکران اکنون بیشتر از ارائه ی آرا به صورت کلی و در قالب کتاب، به مقاله نویسی و نکته یابی روی آورده اند.

کتاب تجدد و تجدد ستیزی در ایران اشاره می کند که بحث تجدد و شناخت و آگاهی به خویشتن خویش، از موارد همراه و همگام به حساب می آیند و این شناخت از درگاه نظریات میسر می شود. عصر نو بسیاری از نظریات خود را وام دار اندیشه ی متفکران غربی است اما در صورتی که بخواهیم به نظریات گذشته، لباسی نو بپوشانیم، نیازمند این هستیم که ابتدا ساختار و مبانی فلسفی آنها را درک کنیم.

بعد از آن به نوعی تفکر انتقادی نوین و آزاد شده از بند سنن گذشته دست پیدا کنیم که بافتی بومی داشته و از وابستگی به غرب نیز جداست. مقالات منتخب میلانی در یک سیر تاریخی از بررسی ریشه های تجدد و تجدد ستیزی در حدود هزار سال پیش آغاز می شود و با پیش روی از تذکره الاولیا، بوستان و گلستان سعدی، رستم التواریخ به آثار و روایت نویسندگان، راویان و مورخان سده های نزدیک تر و ایران معاصر از قاجار و پهلوی و انقلاب اسلامی ایران می رسد.

کتاب در این دوره های تاریخی، 6 بخش را در بر می‌گیرد:

• سرآغاز تجربه تجدد در ایران
• تجدد در عصر استعمار
• تجدد ادبی و تجدد گریزی فلسفی در ادبیات ایران
• تجدد سیاسی
• نقد کتاب
• در آخر چهار مقاله عروضی.

نویسنده در پیشگفتار کتاب, مسائل مهمی را مطرح کرده است که می توان آن را جان کلام کتاب عنوان کرد. او با بیان اینکه تجدد مهمترین محور مباحث فرهنگی، سیاسی، ادبی و اقتصادی روزگار ما است آرای نویسندگانی چون بیهقی، گلشیری، عطار، صدیقی، سعیدی سیرجانی و …  را در راستای این محور بررسی کرده است که در هر یک از این مقالات با بررسی این آثار، در نهایت به مسئله تجدد و تجدد ستیزی در ایران می رسد.

بخشی از متن کتاب

سید فخرالدین شادمان از نوادر ناشناخته روزگار ماست. با آنکه همواره نزد اهل خبرت از اعتبار فراوانی برخوردار بود اما هرگز شهرت چندانی پیدا نکرد. او از نسلی بود که در آن فضل و سیاست هنوز مانعة الجمع نبودند، اما انگار فضل او چوب سیاستش را خورد. تصانیف پرمغزی از خود به جا گذاشت. شاید مشاغل مهمی که عهده دارش بود، به خصوص وزارتش در کابینه کودتای ۱۳۳۲ سبب شد که اخلاف قدر این آثار را نشناسند.

پس از مرگش، ایرج افشار او را «دانشمندی مایه ور و نویسنده ای مقتدر و ادیبی سخندان» خواند و حبیب یغمایی نوشت «کشور ایران یکی از برگزیده ترین و شریف ترین فرزندان خود را از دست داد. زیرا پرورش یافتن شخصیتی نظیر دکتر شادمان در این قرنها تصور ناشدنی‌ست» با این همه، در این بیست و پنج سال اخیر انگشت شمارند افرادی که کوشیده اند چند و چون نوشته های شادمان را بسنجند و جایگاهش را در سیر اندیشه تجدد در ایران بشناسند.

مراد من هم در اینجا بررسی کارنامۀ زندگی یا حتی ارزیابی همه آراء و اندیشه هایش نیست، تنها می‌خواهم نظرگاهش را درباره مسئله تجدد بررسی کنم. سید فخرالدین شادمان در سال ۱۲۸۶ در خانواده ای نسبتاً مرفه زاده شد. پدرش در سلک روحانیت و مادرش بانویی فرهیخته و از خانواده ای متمول بود. مدتی علوم قدیمه خواند. به فقه و اصول ورودی کافی داشت و عربی را هم نیک می‌دانست. تحصیلات جدیدش را در دارالفنون آغاز کرد و پس از چندی به اروپا رفت.

پیش از عزیمتش مدتی سردبیری مجله طوفان هفتگی را به عهده داشت. در سال ۱۳۱۴ از دانشگاه پاریس دکترای حقوق گرفت و چهار سال بعد از دانشگاه لندن دکترای علوم سیاسی دریافت کرد. مدتی کوتاه در اروپا و سالیان دراز در ایران استاد دانشگاه بود، مشاغل سیاسی مهمی به عهده داشت. مدتی کفیل نماینده دولت ایران در شرکت نفت ایران و انگلیس شد. چند دوره وزیر شد. در کابینه کودتای 1332 وزارت اقتصاد ملی را به عهده داشت.

از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۷ نایب تولیت آستان قدس رضوی بود. علل استعفایش از آن مقام، هنوز دست کم برای من در هاله ای از ابهام مانده است. در میان خویشانش شایع بود که با محمد رضاشاه اداره عایدات بر سر آستان قدس اختلاف پیدا کرده بود. حتی می‌گفتند از سر خشم، متن استعفایش را نه به شاه که به آیت الله بروجردی تقدیم کرده بود. به هر حال، بعد از آن استعفا، به هر علت که بود از سیاست برکنار و به استادی مشغول بود…

نقد کتاب تجدد و تجدد ستیزی در ایران

روش کار کتاب تجدد و تجدد ستیزی در ایران، نوتاریخی گرایی است. میلانی به کمک تئوری نوتاریخی گرایی و به مدد مکتب تحلیل گفتمان،‌ درون کاوی تاریخ ایران را می آغازد و هر کجا ردپایی از مدرنیت می یابد، آن را بازتاب می دهد. به این صورت که نویسنده متون گذشته را از نو به سخن می آورد، تارو پودشان را می‌شکافد، ساختشان را می شناسد، زبانشان را حلاجی می کند، مبانی فلسفی‌شان را می فهمد، و سعی دارد جهان بینی مستتر در هر یک از متون قدیمی را بازسازی کند.

رابطه این جهان بینی با ساخت قدرت را بیابد و ذهن و زبان نقاد خود بنیاد را پیدا کند که از قید سنت فارغ است و از تقید غرب هم. هم بافت بومی دارد و هم پشتوانه جهانی. این سنت را با شناخت فرهنگ جهانی تجدد در هم بیامیزد و ترکیب جدیدی خلق می کند که هم بومی و هم جهانی است. نوتاریخی گرایی به تاریخیت نظریه باور دارد، معتقد است هر نظریه ای ریشه در خاک لحظه ای معین از تاریخ دارد و با جنبه های دیگر حیات اجتماعی و فرهنگی آن لحظه در توازی و تفاهم است.

نویسنده در این کتاب قصد دارد هر متن را در بستر تاریخی اش، از زاویه نقشش در تحکیم یا تضعیف رژیم حقیقت زمان و با اعتنایی ویژه به شگردهای روایی و ظرافت سبکی و کلامی آن اثر حلاجی کند. در کتاب تجدد و تجدد ستیزی در ایران، واکنش متفکران مذهبی به تجدد بحث نشده است اما در پیشگفتار، به دو مکتب متفاوت این واکنش ها را تقسیم کرده است.

مکتبی که میخواسته بین اسلام و تجدد آشتی برقرار کند (آیت الله نائینی و آقای خاتمی و … و آثار سروش و طالقانی و سنگلجی)، در مقابل طیف تجدد گریز و تجدد ستیز است که با آیت الله نوری شروع و به بنیادگرایان امروزی می انجامد. نویسنده همچنین بررسی جدی نقش تجدد خواهی در فرهنگ معاصر ایران را لازم می‌داند که جایش در این مجموعه خالی مانده است.

کتاب تجدد و تجدد ستیزی در ایران، یکی از بهترین کتاب های تاریخی- اجتماعی ایران است و با استفاده از تفکر انتقادی نوشته شده است.

کتاب های پیشنهادی

• کتاب تبصره ی 22
• کتاب معصومه
• سودای مکالمه خنده آزادی

تعداد بازدید: 311 بار

عنوان کتاب: تجدد و تجدد ستیزی در ایران

نویسنده: دکتر عباس میلانی

تعداد صفحات کتاب: 361 صفحه

زبان کتاب: فارسی

حجم فایل: 5.52 مگابایت

نوع فایل: PDF (ZIP)

منبع: شهرکتاب