دانلود کتاب کلیدر جلد پنجم
به نوشته کامران تلطف، آثار محمود دولت آبادی به ویژه رمان کلیدر، نمونه های بارزی از گرایش ادبیات متعهد به کم کردن شکاف موجود بین ادراک های گوناگون از مفهوم انقلاب است. داستان های کوتاه و رمان های او اوضاع و احوال طبقات ستمدیده، به ویژه دهقانان و کارگران روستایی را به تصویر می کشد. شخصیت هایی که او می آفریند، فارغ از گرایش های مذهبی شان، قربانی شرایط اجتماعی جامعه هستند. ویژگی های طبقاتی تمامی شخصیت های او مطابق با مدل های مارکسیستی از جامعه طبقاتی و ماتریالیسم تاریخی می باشند.
او نخبگان و بورژوازی ها، دهقانان، پرولتاریا، و روشنفکران را مطابق با تعاریف کلاسیک و متعارفشان نمایش می دهد و اما در این امر به اندازه کافی واقع گرایانه عمل می کند تا اگر نیاز بود شخصیت های معینی را مذهبی جلوه دهد. به عقیده تلطف، کلیدر که زندگی و مبارزه طبقاتی در خراسان را به تصویر می کشد، نمونه اعلای نگرش دولت آبادی به ادبیات متعهد است. در کلیدر دهقانان، خرده بورژوازی های شهری، و روشنفکران، چه مسلمان چه نامسلمان، در مبارزه علیه اربابان و سرمایه داران و نیروهای ستمگر حامی آنان با یکدیگر متحد می شوند. دولت آبادی تمامی این شخصیت ها را مطابق با طبقه اجتماعی شان و جایگاهشان در رابطه با مسائل سیاسی اجتماعی ترسیم می کند. به نوشته تلطف، حتی از آنجایی که داستان در دهه ۵۰ نوشته شده است اهمیت سیاسی بیشتری پیدا می کند. دولت آبادی همچون برخی دیگر از روشنفکران خواهان تغییر در نظام سیاسی از طریق عمل بود.
اگر آن ها به خاطر وجود شرایط شدید مستبدانه در جامعه، نمی توانستند آزادانه درباره ماهیت اقدامات لازم برای ایجاد تغییر به بحث بنشینند، اما می توانستند در افسانه ها و آثارشان به این قبیل موضوعات بپردازند. وقتی که دولت آبادی گل محمد را در نقش یک یاغی مسلح ترسیم می کند، خود در اندیشه یک مبارزه مسلحانه در جامعه واقعی است. در کلیدر گروهی سی نفره طی سلسله نبردهایی موفق می شوند برای مدتی دشمن را از پای درآورده، باعث شوند که تعداد زیادی از دهقانان و کارگران به نهضت گل محمد بپیوندند. نهضت گل محمد از پشتیبانی گروه های انقلابی شهری متشکل از کارگران و دانش آموزان به رهبری اکبر آهنگر برخوردار می شود و این همان چیزی است که گروه های انقلابی چپ گرا در اواخر دهه ۴۰ و دهه ۵۰ آرزویش را داشتند.
نقش اسلام در داستان کلیدر جلد پنجم
اسلام به عنوای یک الگوواره سیاسی یا یک نیروی ایدئولوژیک، نقشی مثبت یا منفی در کلیدر بازی نمی کند. اگرچه ادراک سیاسی دولت آبادی با نوشته های کلاسیک مارکس هماهنگ است و هر دو اقتصاد، نه مذهب، را نیرومحرکه رفتارها و اقدامات اجتماعی می دانند اما او با اسلام سر ستیز ندارد. اعتقادات او دقیقاً منطبق بر تحلیل طبقه انقلابی چپ گرا در عصر خویش بود که افراد مذهبی را نیروهایی بالقوه برای ایفای نقش در انقلاب می دیدند و به پیوستن آن ها به نهضت مردمی برای براندازی طبقه حاکم امید بسته بودند؛ بنابراین دولت آبادی در کسوت نویسنده ادبیات متعهد، از مخالفت آشکار با اسلام یا حتی بحث در این باره خودداری کرده است. در آثار او شخصیت ها مذهبی هستند اما اعتقادات مذهبی شان تنها در ارتباط با خدا و ائمه اطهارشان نمود پیدا می کند.
به نوشته تلطف، فعالان ادبی به عنوان جزئی از جامعه بزرگ تر مخالف شاه، در قبال پیش بردن جنبش مسلمانان ستمکش احساس مسئولیت می کردند. آنان به ارتباط عمیق شهادت و نمونه اعلای آن، یعنی واقعه کربلا، پی بردند. گذشته از آن در رمان های سوسیالیستی، قهرمانان داستان آنچنان به جنبش مورد علاقه شان اعتقاد قلبی دارند که از شهادت در راه آن هیچ ابایی ندارند. وقایع تاریخی کربلا مفهوم شهادت را در اندیشه سیاسی شیعه تقویت کرده و به آن قداست و وجهه ای الهی بخشیده بود. فلذا هم فعالان سیاسی سکولار و هم نویسندگان زبان فارسی مدرن، از مفهوم شهادت و حتی از ذکر درگذشت حسین بن علی برای برانگیختن احساس گناه و شورش عمومی استفاده کرده اند. در صحنه پایانی کلیدر نیز نیروهای حکومتی، گل محمد و اکثر همراهان کلیدی اش را قتل عام می کنند، درست مشابه شهادت حسین بن علی و اکثر اعضای خانواده اش در صحرای کربلا. دولت آبادی از این تشابه برای برانگیختن احساسات خصومت آمیز مردم نسبت به حکومت بهره برده است. همان طور که در تعزیه ها و مجالس روضه خوانی، شهادت حسین نقطه اوج ماجرا را شکل می دهد، کلیدر نیز در مرحله کشتار به اوج خود می رسد. افزون بر این، رمان در تلاش برای رساندن دو پیام است: اول اینکه اگرچه مبارزه مسلحانه گل محمد با شکست مواجه شد، اما آرمان هایش، روحش، و جنبشش برای گسترش عدالت همچنان باقی ماند، درست همان طور که آرمان های حسین بن علی و جنبشش ادامه یافتند؛ دوم آنکه کلیدر به صورت ضمنی خودش را به عنوان جایگزینی برای داستان کربلا مطرح می کند. دولت آبادی به صورت غیرمستقیم و کاملاً ناخصومت برانگیز در تلاش است تا با خلق کلیدر از اهمیت واقعه کربلا بکاهد و در حافظه خوانندگان معاصر جایگاهی ابدی برای کلیدر دست و پا کند.
شاید به این کتاب ها نیز علاقمند باشید:
- کلیدر جلد اول
- کلیدر جلد دوم
- کلیدر جلد سوم
- کلیدر جلد چهارم
- کلیدر جلد ششم
- کلیدر جلد هفتم
- کلیدر جلد هشتم
- کلیدر جلد نهم
- کلیدر جلد دهم
تعداد بازدید: 1,369 بار
عنوان کتاب: کلیدر جلد پنجم
نویسنده: محمود دولت آبادی
تعداد صفحات کتاب: 244 صفحه
زبان کتاب: فارسی
حجم فایل: 3.38 مگابایت
نوع فایل: PDF
منبع: شهرکتاب
لینک دانلود رایگان کتاب کلیدر جلد پنجم به درخواست ناشر کتاب حذف شد!
