امنیت ایران و جنوب خلیج فارس

دانلود کتاب امنیت ایران و جنوب خلیج فارس

کتاب امنیت ایران و جنوب خلیج فارس به قلم مهدی اقبالی مهدی آبادی اثری سیاسی است در مورد مسائل منطقه ای.

خلاصه کتاب

یکی از ویژگی های امنیت در خلیج فارس، ویژگی ساده انگارانه آن است؛ زیرا از برداشتها، انگاره ها و ارتباط فرامنطقه ای و رویه های کنشگران این منطقه تأثیر می پذیرد و عوامل فکری آن به اندازه عوامل مادی یا بیش از آن، مرکز توجه و تأکید است. امنیت خلیج فارس بیش از واقعیت، در ذهن ساخته می شود یا فرو می ریزد. امنیت در این منطقه هم متأثر از عوامل مادی و هم اجتماعی است؛ بر فهم دولت ها از منافعشان اثر می گذارد و شکل دولت ها را تعیین می کند. رفتار دولت ها در خلیج فارس، به طور اساسی، متأثر از فهم آنها از وضع موجود و وضع مطلوب دنیای اطرافشان است.

یکی از مهمترین علل دست نیافتن به راه حل مناسب برای بحران های منطقه خلیج فارس، نبود یک تعریف جامع از منافع و وابستگی های متقابل منطقه ای بوده است. خاورمیانه بعد از جنگ جهانی دوم، بیش از هر منطقه دیگری در جهان، به خرید تسلیحات نظامی اقدام کرده است. کشورهای ایران، عربستان، عراق، بحرین، کویت در خلیج فارس از عمده ترین واردکنندگان تسلیحات نظامی در خاورمیانه هستند که بیشتر از آمریکا وارد کرده اند. رشد خرید تسلیحات حاصل از درآمد نفتی است که پرداخت هزینه های نظامی را امکان پذیر کرده است.

از طرف دیگر عوامل گوناگون مانند انقلاب اسلامی ایران، جنگ عراق و ایران، حمله عراق به کویت و درگیری های منطقه ای س بب افزایش خریدهای نظامی این کشورها شده است و آنها را به بزرگترین خریداران تسلیحاتی آمریکا تبدیل کرده است.کشورهای منطقه ثبات سیاسی خود را در افزایش قدرت نظامی می بینند و یک رقابت تسلیحاتی گسترده بین کشورهای منطقه بوجود آمده است. ترس و بی اعتمادی کشورهای منطقه به یکدیگر بر این رقابت افزوده است. به عنوان مثال کشور عربستان در سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۰ حدود ۳۶ میلیارد دلار از ۷۵ میلیارد دلار نفتی خود را صرف خرید تسلیحات نظامی کرده است.

بخشی از متن کتاب

تعارض در روابط دولت، امری طبیعی و متعارف در روابط بین الملل است. با توجه به موقعیت و شرایط سیاسی منطقه خلیج فارس همگرایی به جای آن که برخاسته از حقایق علمی و قابل حصول باشد، تا حد زیادی آرمانگرایانه است و تحقق شرایط موجود، غیر ممکن یا دست کم به دور از انتظار به نظر می رسد. خلیج فارس را می توان کانون تحول و دگرگونی در دو دهه اخیر نامید. این منطقه با توجه به جایگاه خود در اقتصاد جهانی، مرکز جهان اسلام و نقطه محوری جهان از سوی قدرتها می باشد.

با وجود اشتراکات مهم و وحدت ساز و همگرا برای همکاری منطقه، نبود اجماع نظر بر سر مسائل مهم و عوامل تنش زا، بسیاری از زمینه های مطلوب و شرایط مساعد برای هر گونه تفاهم و همکاری در حرکت به سمت همگرایی منطقه ای، مسدود شده و واگرایی را بر سرنوشت سیاسی منطقه مسلط و حاکم کرده است. حال آن که اگر در منطقه تلاش و حرکت به سوی همکاری و سازگاری وجود داشت و تمرکز بر عوامل مورد توافق هشت عضو منطقه وجود داشت، در صورت بروز اختلاف ها و تشدید درگیریها می توانستیم در چارچوبی کنترل شده مسائل را حل و فصل کنیم.

اما در حال حاضر و با شرایط کنونی، چنین وضعیتی نیز بر ارتباط های کشورهای منطقه حاکم نیست و نمی توان چشم انداز سیاسی راحتی در کوتاه مدت پیش بینی کرد. عوامل زمینه ساز واگرایی به شرح زیر است: اختلاف مرزی و ارضی یکی از کلیدی ترین مفاهیم در جغرافیای سیاسی، مفهوم مرز می باشد که دو واحد سیاسی را از یکدیگر جدا می کند. از این رو، یکی از مهمترین شاخص های همکاری های منطقه ای در حوزه خلیج فارس، رفع اختلافات مرزی میان کشورها می باشد.

نقد کتاب امنیت ایران و جنوب خلیج فارس

در کتاب امنیت ایران و جنوب خلیج فارس تلاش شده تا شاخصه های همگرایی و واگرایی و روند برقراری امنیت در منطقه خلیج فارس و تاثیر ان بر امنیت جمهوری اسلامی ایران تبیین شود. هدف این کتاب بررسی الگوی امنیت خلیج فارس با توجه به شاخصه های همگرایی و واگرایی و پیامدهای حاصل از آن در جهت تدوین سیاست منطقه ای و بین المللی کشورهای منطقه به خصوص جمهوری اسلامی ایران و تاثیر این روند بر امنیت جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.