کتاب با و بی تکلیف

اورهان پاموک با زبان غنی و تصویرسازی قوی در آثار خود، خوانندگان را به تأمل در معانی ژرف انسانی و فرهنگی سوق می‌دهد. او توانسته است با آثار خود تأثیر بزرگی در ادبیات جهانی داشته باشد و به یکی از چهره‌های معروف ترکیه تبدیل شود.

خلاصه کتاب

این اثر در سال 2011 منتشر شده است که شامل تجربه‌ها و خاطرات نویسنده از کتاب‌ خوانی و نویسندگی‌اش است. کتاب با و بی تکلیف درس گفتار‌های پاموک در دانشگاه هاروارد است شامل چندین بخش با عناوین زیر که می‌توانند خواننده را در عمق جان و کلام اورهان پاموک غرق کنند:

• وقتی مشغول خواندن یک رمان هستیم، در ذهن ما چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟
• آقای پاموک، آیا قصه‌ی این رمان درواقع قصه‌ی زندگی واقعی خود شماست؟
• شخصیت‌های ادبی، پیرنگ، زمان
• کلمات، تصاویر، اشیا
• موزه‌ها و رمان‌ها
• کانون مرکزی
• حرف آخر

پاموک، کتاب با و بی تکلیف را از زبان خودش با نثری ساده و روان نوشته است به همین دلیل بسیار خواندنی و شیرین برای علاقه‌مندان به آثار این نویسنده است. او این اثر را با وصف احساسش از رمان‌ خوانی شروع کرده است و می‌گوید: «رمان‌ها درواقع برای ما در حکم حیاتی دیگر هستند. درست مثل خواب از دید شاعر فرانسوی ژرار دو نروال، رمان‌ها هم رنگ و لعاب، جذابیت و درعین‌حال عمق و پیچیدگی زندگی را شکل می‌دهند.

و سروته آن را از اشیا، اشخاص و چهره‌ هایی که می‌شناسیم لبالب پر می‌کنند. وقتی‌که رمان می‌خوانیم، درست مثل وقتی‌که خواب می‌بینیم، خارق‌ العادگی چیزهایی که با آن‌ها مواجه می‌شویم، بعضی وقت‌ها چنان درگیرمان می‌کند که مکان و زمان را به کل فراموش می‌کنیم و از جان‌ودل خود را به‌واقع در میان آن اشیا و اشخاص و اتفاق‌ها احساس می‌کنیم.»

چرا باید این کتاب را بخوانیم؟

اثر ارزشمند پیش رو، بسیار آموزنده و کاربردی است. هدف اصلی آقای پاموک از نوشتن کتاب با و بی تکلیف درک هنر و ذات اصلی و مقصود و آرمان رمان است. رمانی که پشتش اندیشه باشد و نه فقط سرگرم کردن خواننده.

این کتاب، هم تجربه خواندن رمان برای ما از دیدگاه هنری روانشناسی و فلسفی اشاره دارد؛ البته با زبانی ساده و آوردن مثالهایی ملموس. و هم اینکه آقای پاموک را تجربه خودش از آفریدن رمان با ما به اشتراک گذاشته است. حتی از رمان نویس‌های دیگر و آفریدن شخصیت هایی که ماندگار شده‌اند، نوشته است.

بخشی از متن کتاب

در کتاب با و بی تکلیف می‌خوانیم: از خیلی سال پیش، به فکر برپایی یک موزه در استانبول بودم و در این راستا ده سال پیش نزدیک دفتر کارم در محله‌ی چوکور جوما بنایی مخروبه را خریداری کردم. در طول این ده سال به کمک دوستان معمارم سعی کردیم که با حفظ کلیاتش جزییات این بنا را بر اساس علاقه‌ی شخصی من و سلیقه‌ی روز، به شکلی که برای بهره‌مندی به عنوان یک موزه مناسب باشد، احیا و مرمت کنیم.

از طرفی دقیقاً همزمان با این دوره مشغول نوشتن یک رمان بودم که خانواده‌ی قهرمان اصلی آن رمان از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۴ در خیال من در همین بنا به سر می‌بردند که بر این اساس آرام آرام تمامی اشیاء و ابزار و ادوات لازم برای این خانواده را از عتیقه فروشی‌ها، امانت فروشی‌ها، دست دوم فروشی‌ها و کهنه فروشی‌ها از طرفی و دوستان و آشنایانی که به این دست چیزها علاقه مند بودند هم از طرف دیگر خریداری می‌کردم.

یا به امانت می‌گرفتم و در این خانه جمع می‌کردم یا بهتر است بگویم که با این چیزها تلاش می‌کردم که دکوراسیون و همچنین مبلمان آن خانه را به شکلی که در خیال خود برای آن قهرمان و خانواده‌اش متصور بودم، جمع و جور کنم. بعد از مدتی این کار چنان قوت گرفته بود که سرتاسر دفتر کارم لبالب پر بود از شیشه‌های شربت تاریخ گذشته، کیسه های پر از دگمه های کهنه… (ص106 کتاب با و بی تکلیف)

بلیط‌های بخت آزمایی، ورق‌های بازی، لباس‌های مندرس، ابزار و ادوات از کارافتاده‌ی آشپزخانه و از این دست که به لحاظ تاریخی همه به همان دوره‌ی خاص (۱۹۷۵ تا ۱۹۸۴) متعلق بودند. بعضی از این اشیاء که اغلب کاملاً ناآگاهانه و صرفاً بر اساس یک احساس درونی خریده بودم‌شان، چنان به نظرم با ارزش می‌آمدند که سعی می کردم در رمانی که در حال نوشتنش بودم وضعیت یا موقعیتی مناسب برای آنان خلق کنم.

به عنوان مثال، دامن بلند گل‌داری را که به نظرم برای یکی از قهرمان‌های اصلی این رمان فسون، مناسب بود ـ یک دامن چین چین بلند با گل‌های بزرگ نارنجی و برگ‌های کوچک سبز – از یکی از این مغازه هایی که لباس‌های دست دوم اغلب قدیمی می‌فروشند خریدم، سپس صحنه‌ای را که قرار بود این قهرمان خیالی از آن لباس واقعی استفاده کند، صحنه‌ای که فسون آموزش رانندگی می‌بیند، در ذهنم متصور شدم.

در نهایت با توسل بر این تصور و دامنی که با تمامی جزییاتش حی‌و حاضر در مقابل چشمانم قرار داشت، آن صحنه را جمله به جمله نوشتم. یا مثلاً عکس سیاه و سفیدی را که به سال ۱۹۳۰ مربوط بود و در یکی از کتاب فروشی‌های بسیار قدیمی استانبول دیده بودم، در ذهن خود به دوره‌ی جوانی یکی از قهرمان‌های رمانم نسبت می‌دادم… (ص107 کتاب با و بی تکلیف)

از اشیایی که در آن عکس دیده می‌شدند و بعضاً حتی از خود آن عکس هم، چنان می‌نوشتم انگار که از خاطرات جوانی آن قهرمان می‌نویسم. همچنین از آنجا که در این رمان هم مثل همه‌ی رمان‌های دیگرم از خود و خانواده‌ام هم قطع یقین چیزهایی حضور داشت، از اسباب و اثاثیه‌ی قدیمی خانه‌ی خودمان هم چیزهایی بر می‌گزیدم، در جزییاتشان دقیق می‌شدم و به عنوان بخشی از رمانم به کار می گرفتم‌شان…

نقد کتاب با و بی تکلیف

ارهان پاموک نویسنده کتاب با و بی تکلیف، سال 1952 درست مثل قهرمان رمان‌هایش آقای جودت و پسران و کتاب سیاه در خانواده‌ای پرتعداد اما متمول در محله‌ی نیشان تاشی استانبول به دنیا آمد. اولین رمانش را که حکایت خانواده‌ای متمول و پر تعداد است در سال 1982 نوشت که جوایز ملی “اُرهان کمال” و “کتاب سال” را برایش به ارمغان آورد.

گاهی با دیدن منظره‌ای یا صحنه‌ای از فیلم و تئاتر احساسات ما برانگیخته می‌شوند و عمق تأثیرگذاری آن لحظه آن‌قدر زیاد است که ممکن است اشک‌ها را جاری کند. ولی زمانی که کلمات به این قدرت می‌رسند که عواطف آدمی را به چالش می‌کشند نشان از مهارت و توانایی بالا و جادویی نویسنده است.

اورهان پاموک نویسنده‌ی برنده‌ی جایزه‌ی نوبل اهل ترکیه کتاب با و بی تکلیف را درباره‌ی چگونگی نوشتن و خلق داستان‌ هایش نگاشته است و خواننده را در طول زندگی‌اش با خود همراه می‌کند و به سطر سطر کتابش می‌برد.

کتاب با و بی تکلیف به سراغ تعاریف و مفاهیم آشنا در داستان نویسی نمی‌رود بلکه می‌کوشد خواننده را با تجربیات نویسنده از درک جهان رمان آشنا کند.

کتاب های پیشنهادی

• کتاب جورچین
• قصاص مقدس
• کتاب دنیای پنهان نفت

تعداد بازدید: 112 بار