شیفتگان مرگ

دانلود کتاب شیفتگان مرگ pdf

یک ایده می‌تواند باعث شود صدها هزار نفر دریک چشم به‌هم زدن کشته شوند! باور نمی‌کنید؟ کتاب شیفتگان مرگ را بخوانید…

سوتلانا الکسیویچ نویسنده، روزنامه نگار و برنده جایزه نوبل بلاروسی بسیار تحسین شده است. او به دلیل سبک ادبی منحصر به فرد خود که اغلب به عنوان «ادبیات مستند» یا «نثر چند صدایی» شناخته می‌شود، صداها و شهادت‌های افراد عادی را که رویدادهای تاریخی مهمی را تجربه کرده‌اند، جمع‌آوری و ارائه می‌کند.

آثار الکسیویچ تجربیات بشر را در دوران جنگ، تحولات سیاسی و تغییرات اجتماعی روشن می کند. از آثار برجسته او می توان به «چهره غیر زنانه جنگ»، «صداهایی از چرنوبیل»، «زمان دست دوم»، «آخرین شاهدان» و کتاب شیفتگان مرگ اشاره کرد.

الکسیویچ از طریق نوشته های خود تأثیر این رویدادها را بر افراد و جامعه به طور کلی بررسی می‌کند و تصویری قدرتمند و اغلب احساسی از تاریخ ارائه می‌دهد. در سال 2015 جایزه نوبل ادبیات را به خاطر سهم خارق‌ العاده‌اش در ژانر تاریخ شفاهی دریافت کرد.

خلاصه کتاب

کتاب شیفتگان مرگ نتیجه سال‌ها مصاحبه و سفر نویسنده به سراسر کشورِ فرو پاشیده شوروی و دیدار با کسانی است که با مرگ ارتباط نزدیک داشته‌اند.

وقتی در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ فروپاشی شوروی با کناره گیری میخائیل گورباچف از سِمت خود و متعاقب آن پایین آوردن پرچم شوروی از بالای کاخ کرملین و افراشته شدن پرچم سه‌رنگ روسیه ثبت شد، محققین و نویسندگان بسیاری به عواقب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این رویداد پرداختند.

ولی کمتر کسی پیدا شد که به عواقب روانی آن نیز بپردازد. خانم سوتلانا آلکسیویچ سال‌ها در سراسر قلمرو شوروی سابق سفر کرد و سراغ افرادی را گرفت که پس از فروپاشی یا اندکی قبل از آن دست به خودکشی زده بودند.

اگر زنده مانده بودند با خودشان مصاحبه کرد و اگر جان سپرده بودند به دنبال نزدیک‌ترین افرادشان رفت و پای صحبت آنان نشست. نتیجه این کار در سال ۱۹۹۳ تحت عنوان کتابی به نام شیفتگان مرگ به چاپ رسید.

چرا باید این کتاب را بخوانیم؟

موضوع اصلی کتاب شیفتگان مرگ خودکشی است. به‌نظر می‌آید کسانی که در دوره شوروی زندگی کرده‌اند، نمی‌خواهند قبول کنند که دیگر عقاید و ایده‌ای که باعث می‌شد برایش آدم بکشند و یا در زندگی بقیه دخالت کنند، تمام شده و دیگر خریداری ندارد!

این افراد، نه بخاطر تمام شدن کمونیسم، بلکه به خاطر عذاب وجدانی که متحمل می‌شوند دست به خودکشی می‌زنند.

عده‌ی دیگری هم در کتاب شیفتگان مرگ به خاطر این دست به خودکشی می‌زنند که جنگ را دیده‌اند و نمی‌شود این را انکار کرد که جنگ هیچ سودی ندارد ولی بیشتر آسیبی برای هر دو طرف محسوب می‌شود و این واقعا غم انگیز است…

سخن نویسنده

من در حالی این مقدمه را می‌نویسم که هنوز دست‌ نوشته‌هایی روی میزم هستند که در آنها مردم، فریاد می‌زنند، داد می‌زنند و گریه می‌‌کنند. من می‌توانم صدایشان را از یکدیگر تشخیص دهم.

صدایشان همچون گذشته به‌صورت صدایی کُر و دسته‌جمعی نیست، بلکه صدای انسان‌هایی تنهاست. آنها هرکدام صدا و راز خودشان را دارند… من از آن می‌ترسم. بله من از کتابم می‌ترسم. ای کاش آنچه در کتاب شیفتگان مرگ به‌تنهایی جمع و آشکار شده، درباره همه ما صدق نمی‌کرد.

و دوست هم نداشتم به این نتیجه برسم. می‌گویند تشخیص پزشکی دقیق یعنی نیمی از معالجه، ولی همیشه این شجاعت که بتوان آن را شنید، وجود ندارد و فریب دادنِ خود، راحت‌تر است.

من الان بیش از گذشته به این نظر رسیده‌ام که در بین ما کسانی که نمی‌خواهند از تشخیص درست و دقیق مطلع شوند، بیشتر هستند. برای خود من هم مُردن بسیار بهتر از رسیدن به این حقیقت بود. ولی من که پزشک نیستم و علاوه بر این قاضی هم نیستم…

بخشی از متن

[پاول استوكالسكى، قاتل اجاره‌ای ۲۷ ساله، از زبان دوستش اولگ باشکو] انتظار دارید من با واژگانی عادی این داستان را تعریف کنم؟ من این طرف قضیه هستم ولی او؟ هیچ‌کس دوست ندارد به مرگ نگاه کند. من صدها بار مرگ را دیده‌ام و هربار هم از آن روی برگردانده‌ام.

در جنگ زمانی که ما در کوه‌ها سینه‌خیز می‌رفتیم و زبان‌مان مثل سگ زخمی از دهان‌مان بیرون بود و فقط ترس و آن هم ترس از گلوله می‌توانست آن را به جای خودش برگرداند، من تمام اینها را با تک تک سلولهای بدن و مغزم دریافتم.

به خودم گفتم اجازه نده هیولای کریه مرگ، تو را متقاعد کند. اجازه نده تو را خواب آلود یا مأیوس ببیند. آن را بِران و به پشت سرت هم نگاه نکن. هرگز صدایش نزن! ای پاول، مرگ چه چیزی در گوشت زمزمه کرد که اجازه دادی تو را به شب و تاریکی ببرد؟

پاولی که در دستهٔ ما بهترین بودی و می‌توانستی گلوی کسی را گوش تا گوش ببری و با بیل درست به جایی ضربه بزنی که می‌خواهی… (ص195 کتاب شیفتگان مرگ)

بله، من قاتل اجاره‌ای هستم و توانایی خودم را در کشتن به فروش می‌گذارم. فکر می‌کردید این موضوع را مخفی می‌کنم؟ نه، هرگز! ما پیش‌تر هرگز قاتل اجاره‌ای نداشتیم و به اینکه مدافع میهنیم افتخار می‌کردیم…

ولی این آب دیگر از سر ما گذشته، مردان جنگ را دوست دارند و فقط به این موضوع اذعان نمی‌کنند. ما همه چیز را در خودمان مخفی می‌کردیم. هیچ کدام از ما نمی‌داند حقیقتاً کیست.

من به دنبال آپارتمانی مثل آپارتمان همسایه‌مان، ماشینی همچون ماشین او و یا بوفه‌ای همچون بوفهٔ او نبودم… بزرگترین تفریح برای من مجوز اقامت در شهر سوچی و کنار دریای سیاه است. جایی که هر روبلی ارزشمند است.

می‌خواستم دنیا را بشناسم و خودم را امتحان کنم. واقعاً می‌خواستم بدانم کیستم. این را از صمیم قلب و رک‌و پوست کنده می‌گویم. می‌خواستم تا آخرِ آخرش بروم ولی اینجا آخر خط است! (پکی به سیگارش می‌زند و ساکت می‌شود.)

ابتدا به افغانستان رفتم. آرزویم رفتن به آنجا بود. درخواست اعزام دادم و گزارشی نوشتم. در افغانستان بود که با پاول آشنا شدم… ما خیلی رفیق شدیم و وجه اشتراک زیادی داشتیم. مدرسه‌مان آموزشگاه‌مان، کار در کارخانه، آرزوی ورود به دانشگاه و ازدواج و…

وقتی از افغانستان برگشتم، خواهرم کلاس پنجم بود. برایش هدیه هایی آوردم: اسباب بازی‌های زیبایی که ما نداشتیم، آدامس، لباس جين… (ص196 کتاب شیفتگان مرگ)

نقد کتاب شیفتگان مرگ pdf

سوتلانا آلکسیویچ در کتاب شیفتگان مرگ 22 روایت از کسانی را نقل می‌کند که پس از فروپاشی شوروی در سال 1991 یا اندکی پیش از آن دست به خودکشی زده بودند.

کتاب‌های بسیاری به عواقب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پرداخته‌اند، ولی کمتر کتابی پیدا می‌شود که عواقب روانی این رویداد را در نظر گرفته باشد؛ می‌توان گفت که کتاب شیفتگان مرگ یکی از این کتاب‌هاست.

کتاب حاضر و کتاب زمان دست دوم از همین نویسنده را می‌توان به‌نوعی مکمل یکدیگر دانست. تقریباً پنج داستان از کتاب حاضر به‌نحوی در کتاب زمان دست‌دوم نیز آمده است. اما مغایرت‌ هایی نیز در برخی روایت‌ها دیده می‌شود.

آلکسیویچ دلیل آن را این می‌داند که برخی افراد در زمان نگارش کتاب شیفتگان مرگ هنوز جرئت بازگو کردن بعضی چیزها را نداشتند و بعدها، زمانی که ترس‌شان ریخته، با او تماس می‌گیرند و مطالبی را به گفته‌های قبلی‌شان اضافه می‌کنند، که این مطالب در کتاب زمان دست‌دوم گرد آمده است.

مطالعه کتاب شیفتگان مرگ به همه کسانی که به تاریخ شوروی سابق و نظام‌های کمونیستی علاقه‌مند هستند، توصیه می‌شود.