دانلود کتاب تاریخ هجده ساله آذربایجان
در کتاب تاریخ هجده ساله آذربایجان تحولات ایران در خلال مشروطه و بعد از آن مورد بررسی قرار می گیرد.
این اثر به عقیده‌ی احمد کسروی ادامه کتاب تاریخ مشروطه ایران است. در این کتاب تحولات ایران در خلال مشروطه و بعد از آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاید بتوان این کتاب را مستندترین و مشهورترین کتاب کسروی دانست. کتابی که به طرز شگفتی هم مورد تایید و استناد دوستان و هم مورد تایید دشمنان است!
برای علاقمندان به تاریخ آذربایجان به خصوص در دوران مشروطه و شیخ محمد خیابانی این کتاب از ضروریات است. کسروی در 1302 ش که هجده سال از وقایع مشروطه می‌گذشت، بر آن شد تا رخدادهای آذربایجان را از بدو جنبش مشروطه به رشتة تحریر درآورد؛ یادداشت‌هایی نیز تهیه کرد که ابتدا در سوریه در مهنامة العرفان تحت عنوان “آذربایجان فی ثمانیة عشرعاما” به چاپ رسید و از 1313 ش به صورت سلسله مقالاتی در مجلة پیمان منتشر شد.
از آنجا که رخدادهای آذربایجان از سایر مناطق قابل تفکیک نبود، حوادث و وقایع دیگر کانون‌های جنبش مشروطه خواهی چون تهران و گیلان نیز افزوده شد و بدین ترتیب تاریخ مشروطه ایران در سه بخش به چاپ رسید. وقایع پس از انقلاب مشروطه تا پایان قیام شیخ محمد خیابانی نیز در چهار بخش با عنوان تاریخ هجده ساله آذربایجان منتشر شد.
خلاصه کتاب
كسروى ضمن جانبدارى از آزادگانى همچون میرزا کوچک خان و شيخ محمد خيابانى و جانبازي هاى آنان در راه احياء عظمت انقلاب و ایران، در مجموع از عملكرد آنها راضى نيست و انتقاد دارد. به نظر او حفظ تماميت ارضى ایران و تمركز قدرت در مركز، واجب‌تر از ساير نظرات است. متأسفانه وى هيچگاه مشخص نمى‌كند با تكيه بر چه مكانيسمى مى‌توان با دولت هاى مركزى ایران، كه خود به شدت از آنان انتقاد مى‌كند، همكارى كرد و بر قدرت ملى كشور افزود.
كتاب تاریخ هجده ساله آذربایجان باوجود نواقصی که دارد، كتابى است كه به ثبت بسيارى از ناگفته هاى تاريخ ایران پرداخته است و شجاعانه به نقش مردم كه انقلاب با وجود آنها به حقيقت پيوست، توجه بسنده كرده است و همين باعث اعتبار و ماندگارى آن شده است. نویسنده علاوه بر روايت مستند تاريخى، در همه جاى كتاب به قضاوت تاريخى مى‌نشيند و نظرات صريح و جانب دارانه خود را ابراز مى‌كند و نسبت به همه افراد و جريانها موضعگيرى دارد و كمتر حادثه و واقعه و فرد و شخص و گروه و دسته‌اى از ديد حساس او پنهان مى‌ماند.
او علاوه بر اينكه خود در متن قضايا و حوادث مشروطه در آذربايجان حضور داشته و به قول معروف از نزدیک دست در آتش داشته، در نگارش تاريخ خود از شواهد عينى ديگر و دست‌اندركاران وقايع و رهبران قيامها، مطالب فراوانى به همراه يادداشتهاى خصوصى دست اول، گزارشها، اعلاميه‌ها، تلگرافات رسمى داخلى و خارجى و نيز از روزنامه‌ها و کتاب‌ها نقل كرده است. موضع گيری هایى كه كسروى در باب روحانیت دخيل در حوادث مشروطه ابراز مى‌دارد، مختلف و متفاوت است.
يکجا از فداكاریها و جانفشانی هاى آنها تقدير و ستايش مى‌كند و اساساً علت موجبه «جنبش مشروطه را در ایران آقايان طباطبايى و بهبهانى و ديگران» مى‌داند و در مورد نمايندگان مختلف اين قشر سخن هاى گوناگون بيان مى‌دارد و نقش علماى سه‌گانه نجف (آخوند خراسانى، مازندرانى و تهرانى) را تعيين كننده مى‌داند. همچنين از افرادى مانند ميرزا محسن برادر داماد صدر العلماء بهبهانى كه علاوه بر اسلامیت جنبه‌هاى ناسيوناليستى را هم داراست و شيخ على اصغر ليلاوايى تعريف مى‌كند كه: «يكمرد خداشناس و پاکدرون و غيرتمندى بود».
کتاب تاریخ هجده ساله آذربایجان که با نام سرنوشت گردان و دلیران نیز شناخته می شود، اثر، تاریخ نگار و حقوق دان و نظریه پرداز فرهیخته ی ایرانی است که آثار او از مرز هفتاد مجلد نیز گذشته است. وی از جمله اندیشمندانی بود که با تسلط به امور سیاسی، دینی، ادبی و زبان شناسی، آثاری با تحلیل های چند جانبه ارائه می کرد و چنان در بیان حقیقت های تاریخی کوشا بود که مورد تحسین دیگر پژوهشگران نیز قرار گرفت. نو گرایی و علم دوستی کسروی، او را در میان اندیشمندان زمان خود سرآمد ساخته بود و دوری او از خرافه و انجام پژوهش های عمیق برای ارائه ی اثر، به نظریات او اعتبار می بخشید.
بخشی از متن کتاب
در سال ۱۲۹۱ تا چند ماه کارهای صمدخان را یکایک نمیشناسیم، در این زمان من برای آن که خود را از آزار و زبان درازی ملایان و دیگران آسوده دارم از خانه کمتر بیرون می آمدم و یک سال کمابیش از پیش آمدهای شهر آگاهی چندانی پیدا نمیکردم. یادداشتی هم از دیگری درباره این چند ماه در دست نیست. آنچه می دانیم بازار گرفتن و بستن و زدن و پول گرفتن همچنان گرم می بود و به هر یک یا دو هفته کسی را از آزادی خواهان پیدا کرده و با دستور صمدخان می کشتند.
چنان که گفته ایم همه کسانی را که صمدخان کشته ما به نام نمی شناسیم و شماره آنها بسیار بیشتر است. در روزنامه حکمت که در آن زمان در مصر به فارسی پراکنده میشد شماره آنها را در ۹ ماه نخست ۲۴۳ تن نوشته. این شمارش اگرچه چندان درست نیست لیکن بسیار دروغ هم نیست. اکنون یک رشته پیکره ها در دست ماست که هر یکی تن بی روانی را آویخته به دار یا خوابیده بر روی خاک با نگاهبانی از سربازان در پیرامون آن نشان میدهد و در بیشتر آنها «محمد میرغضب» دژخیم صمدخان نیز پدیدار است و این میرساند که همان دم که کار کشتن انجام گرفته پیکره برداشته شده است.
بر رو یا بر پشت برخی از آنها نام کشته را هم از محمدخان قفقازی و یونس اردبیلی و امامقلی می یابیم، لیکن سرگذشت دل گداز هیچ یک را نمی دانیم و از زمان آن آگاه نیستیم. از آن سوی در فهرستی که یکی از تبریزیان از کشتگان با دستور صمدخان گرفته است نام های «اسحاق اردبیلی» و «جواد اردبیلی و یونس اردبیلی» را می یابیم و چنین پیداست که اینان را در آن چند ماه کشته اند. نیز نایب حسین اخمقیه که از سردستگان مجاهدان و مرد جنگجو و دلیری بود و او را با دستور صمدخان در سردرود دو فرسنگی تبریز سر راه مراغه دم پل از درخت آویخته اند.
گویا این سرگذشت نیز در همان ماهها رخ داده است. ما را چون از اینها آگاهی درستی نیست به همین اندازه بسنده می کنیم. از چیزهایی که در همین هنگام رخ داده داستان میرزا غفارخان زنوزی است. این مرد یکی از هواداران تندرو مشروطه بود که در آغاز جنبش از قفقاز به تبریز آمد و چون مرد زباندار و بی باکی بود گفتارهای بس تندی میراند و شور و تکان مردم را فزون میگردانید و چنان که گفته ایم زمانی که در تهران بود و در پیش آمد پارک اتابک پا در میان داشت پس از آن به تبریز آمده چون در چیرگی روسیان نتوانسته بود از شهر بیرون رود. در دبیرستان کاتولیکها که در نگهداری کنسولگری فرانسه بودی پناه جسته بود…
نقد کتاب تاریخ هجده ساله آذربایجان
از میان فعالیت های کسروی، عملکرد او در ثبت وقایع انقلاب مشروطه سبب ایجاد اثری به نام تاریخ هجده ساله آذربایجان شد که تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در زمان مشروطه و بعد از آن را بیان می کند.
از او اثر دیگری هم منتشر شده که بیشتر به وقایع قبل انقلاب مشروطه و شکل گیری کانون های مشروطه خواهی در استان های دیگر می پردازد اما وی که خود اهل تبریز بود و همواره در پژوهش و ثبت رویدادهای آن منطقه می کوشید، در این کتاب، اتفاقات و آثار مشروطه خواهی در خطه ی آذربایجان را با تاکید بر حوادث بعد از انقلاب مشروطه به رشته ی تحریر درآورده است.
این اثر که به دیدگاه خود نویسنده، ادامه ی کتاب تاریخ مشروطه ایران است، به همراه آن کتاب ابتدا به شکل مقاله های دوره ای در مجله ی ادبی و پژوهشی پیمان که مدیر مسئول آن خود کسروی بود، به چاپ می رسید اما در سال 1319 توسط وی به صورت کتاب عرضه شد و اکنون از مهم ترین مراجع تاریخی عصر مشروطه به حساب می آید. آنچه کسروی در نگارش هر دو کتابش در نظر داشته و انصافاً خوب هم توانسته خواست خود را عملی کند، عبارت است از:
- بررسی رازهای ناکامی جنبش.
- شناساندن قهرمانان راستین و پیشگیری از واژگونه نمایی تاریخ.
- پیشگیری از چسباندن این جنبش به بیگانگان.
- یادآوری کوشش کسانی که در آینده کنار گذارده شدند.
- پیشگیری از نوشته شدن تاریخ میهن به دست بیگانه.
- و سرانجام، درد فراموشی ایرانیان
کتاب گرانقدر و مستند تاریخ هجده ساله آذربایجان که دارای ارزش تحقیقی فراوان است، سهم قهرمانان جنبش را که از میان توده‌ی مردم برخاسته بودند، معین می‌کند و نماهایی از جنبش مشروطه را که با وجود اهمیت اساسی در سایه مانده بود، آشکار می‌سازد.
کتاب های پیشنهادی
تعداد بازدید: 588 بار
عنوان کتاب: تاریخ هجده ساله آذربایجان
سرگذشت گردان و دلیران
نویسنده: احمد کسروی
تعداد صفحات کتاب: 824 صفحه
زبان کتاب: فارسی
حجم فایل: 66.77 مگابایت
نوع فایل: PDF (ZIP)
منبع: شهرکتاب
