دانلود کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران
کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران اثری پرمغز و استخوان دار است. کتابی تحقیقی که هر مسلمان ایرانی حداقل یکبار باید آنرا دقیق مطالعه کند.
زرین کوب در کتاب مشهور دو قرن سکوت رفتار اعراب مسلمان در جریان فتح ایران را مورد انتقاد قرار داد و ورود اسلام به ایران را همراه با «غارت و کشتار» دانست. اما مرتضی مطهری در این کتاب «از عملکرد اعراب مسلمان در ایران دفاع می‌کند و می‌گوید اگر ایرانیان با اعراب همکاری نمی‌کردند، حکومت ساسانیان فرو نمی‌ریخت و اسلام در ایران فراگیر نمی‌شد.»
مطهری معتقد بود عنوان ملی گرایی با الهام از ادبیات و فرهنگ غربی وارد ایران شد. نگاه ملی گرایانه یکی از تبلیغات پر سر و صدای کشورهای غربی در آن دوره بود که هر یک به نوعی با به رخ کشیدن سبقه ی فرهنگی و ریشه های تمدن در گذشته ی خود می خواستند خود را از نظر غنای فرهنگی بالاتر از همسایه هایشان نشان دهند. در واقع، در کنار رقابت های تجاری و تسهیلاتی، فخر فروشی به گذشته و تاریخ ملی هم به یک مسئله ی سیاسی تبدیل شده بود.
این نوع نگاه همواره در اسلام طرد شده است. اندیشه ی اسلامی فراتر از مرزهای جغرافیایی و افتخارات نسبی با دیدی برابر به همه ی مردم جهان نگاه می کند. مطهری در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران جنبه ی فراملی و فراقومی اسلام را مطرح کرد و با استفاده از منابع مختلف این دیدگاه را شرح داده است.
خلاصه کتاب
مرتضی مطهری به تعبیر امام خمینی، متفکر و فیلسوف و فقیه عالی مقام بود، استاد برجسته حوزه علمیه قم و دانشگاه تهران بود و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی مامور به تشکیل شورای انقلاب از سوی امام خمینی شد. کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران تکمیل شده و تفصیل یافته 9 جلسه سخنرانی است که در ماه محرم و صفر سال ۱۳۴۶شمسی در حسینیه ارشاد ایراد شده است.
مطالب بحث شده در این سخنرانیها مجموعاً در سه بخش: اسلام از نظر ملیت ایرانی، خدمات اسلام به ایران و خدمات ایران به اسلام تدوین یافته است. در بخش اول به این پرسش پاسخ داده شده است که آیا هیچ گونه تضاد و تناقضی میان احساسات مذهبی و احساسات ملی ما ایرانیان وجود ندارد یا اینکه اساساً دارای دو نوع احساس متضاد (مذهبی و ملی) می‌باشیم؟
بخش دوم کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران، متکفل پاسخ به پرسش دیگری است و آن اینکه دین اسلام آنگاه که در چهارده قرن پیش به ایران وارد شد، چه تحولات و دگرگونی هایی در میهن ما به وجود آورد و آیا اصولا ورود اسلام به ایران برای این کشور موهبت بود یا فاجعه؟ فصل «کارنامه اسلام در ایران» در واقع ماحصل و نتیجه نهایی مباحث طرح شده در این بخش است. در این فصل رهاوردهای ارزشمند اسلام برای ایران بیان شده است.
در بخش سوم به پرسش دیگری پاسخ داده شده و آن اینکه ایرانیان چه نقشی در راه نشر و بسط تعالیم دین اسلام داشته‌اند و انگیزه ایرانی در این خدمات چه بوده است؟ با مطالعه کتاب حاضر، خواننده به این نتیجه روشن دست خواهد یافت که «مسائل مشترک اسلام و ایران، هم برای اسلام افتخارآمیز است هم برای ایران.
برای اسلام به عنوان یک دین که به حکم محتوای غنی خود ملتی باهوش و متمدن و صاحب فرهنگ را شیفته خویش ساخته است، و برای ایران به عنوان یک ملت که به حکم روح حقیقت خواه و بی‌تعصب و فرهنگ دوست خود بیش از هر ملت دیگر در برابر حقیقت خضوع کرده و در راهش فداکاری نموده است.» کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران نقش اساسی در مبارزه با سیاست رژیم شاه در اسلام‌زدایی از ایران و ترویج ناسیونالیسم ایرانی داشته است.
بخشی از متن کتاب
از جمله مسائلی که لازم است در روابط اسلام و ایران مطرح شود مسأله کتابسوزی در ایران به وسیله مسلمین فاتح ایران است. در حدود نیم قرن است که به طور جدی روی این مسأله تبلیغ میشود، تا آنجا که آنچنان مسلّم فرض میشود که در کتب دبستانی و دبیرستانی و دانشگاهی و بالاخره در کتب درسی که جز مسائل قطعی در آنها نباید مطرح گردد و از وارد کردن مسائل مشکوک در اذهان ساده دانش آموزان و دانشجویان باید خودداری شود، نیز مرتب از آن یاد میشود.
اگر این حادثه تاریخی واقعیت داشته باشد و مسلمین، کتابخانه یا کتابخانه های ایران یا مصر را به آتش کشیده باشند، جای این هست که گفته شود اسلام ماهیتی ویرانگر داشته نه سازنده؛ حداقل باید گفته شود که اسلام هر چند سازنده تمدن و فرهنگی بوده است اما ویرانگر تمدنها و فرهنگ هایی هم بوده است. پس در برابر خدماتی که به ایران کرده، زیانهایی هم وارد کرده است و اگر از نظری «موهبت» بوده از نظر دیگر «فاجعه» بوده است.
در اطراف این مسأله که واقعا در ایران کتابخانه ها بوده و تأسیسات علمی از قبیل دبستان و دبیرستان و دانشگاه وجود داشته و همه به دست مسلمانان فاتح به باد رفته است، آن اندازه گفته و نوشته اند که برای برخی از افراد ایرانی که خود اجتهادی در این باب ندارند کم کم به صورت یک اصل مسلم در آمده است. چند سال پیش یک شماره از مجله تندرست که صرفا یک مجله پزشکی است به دستم رسید. در آنجا خلاصه سخنرانی یکی از پزشکان بنام ایران در یکی از دانشگاههای غرب درج شده بود.
در آن سخنرانی پس از آنکه به مضمون اشعار معروف سعدی: «بنی آدم اعضای یک پیکرند» اشاره کرده و اظهار داشته بود که برای اولین مرتبه این شاعر ایرانی اندیشه جامعه ملل را پرورانده است، به سخنان خود اینچنین ادامه داده بود: یونان قدیم مهد تمدن بوده است؛ فلاسفه و دانشمندان بزرگ مانند سقراط… داشته ولی آنچه بتوان به دانشگاه امروز تشبیه کرد، در واقع همان است که خسرو پادشاه ساسانی تأسیس کرد. و در شوش پایتخت ایران آن روز دارالعلم بزرگی به نام گندی شاپور…
نقد کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران
مطهری در مقدمه اصلی کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران تصریح دارد: غالبا کسانی که در مسائل مشترک اسلام و ایران سخن گفتند یا اطلاع کافی نداشتند یا انگیزه ای غیر از تحقیق محرک آنها بوده است. این مسائل درست طرح نشده است. تاریخ معاصر ایران با معضل هویت گره خورده است. از دوران قاجار به بعد تلاش برای ملی گرایی و رسیدن به هویت یکپارچه با انقلاب مشروطه و ورود اندیشه های جدید غربی به کشور، مشکلات و بحران های بسیاری را به وجود آورد.
قرن بیستم با انگاره ی مدرنیته به بازخوانی گذشته ی ملت ها و شناخت ریشه ها منجر شد. عقب ماندگی های آشکار ایران در مقایسه با کشورهای اروپایی، گروهی از روشنفکران را به جستجو درباره ی علل عقب ماندگی مشغول کرد. برخی از این روشنفکران اسلام را عامل گسست از هویت فرهنگی باستانی ایران دانستند و سیطره ی اعراب بر ایرانیان را عامل نابسامانی ایران تلقی کردند. گروهی از آنها تقلید از دستاوردهای غرب را راه حل خروج از مشکلات ایران معرفی کردند.
دسته ی دوم اسلام را عامل قطعی عقب ماندگی ایران شناسایی کرده و راه حل را بازگشت به ایران باستان و سنت های آن دانستند. عده ای هم باور داشتند که با رجوع به دوران صدر اسلام و کنار گذاشتن خرافات، اشتباهات و انحرافاتی که در زمان حکومت خلیفه های عربی و پادشاهان ایرانی به اسلام اضافه شده است، می توان مشکلات جامعه ی ایرانی را برطرف کرد.
این برداشت ها در زمان مشروطه و پهلوی باعث شکل گیری جریانی به نام باستان گرایی شد که بیشتر در بین جامعه ی نخبه ی آن روز که دیدگاه هایی غرب زده داشتند، طرفدار داشت. از نظر آن ها، اسلام عنصری بیگانه بود که ایران را از گذشته ی پرشکوهش دور کرده بود. در این بین متفکران دیگری نیز بودند که دلیل عقب ماندگی ایران را در ناکارآمدی و بی لیاقتی حاکمان و پادشاهان ایران می دانستند.
یکی از این اندیشمندان مرتضی مطهری بود که دغدغه های خود درباره ی هویت ایرانی را در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران بیان کرد. تا پیش از ورود تجدد و مدرنیته به ایران، به نظر می رسید هویت ایرانی با ترکیب دو لایه ی ایرانی و اسلامی به سازگاری مطلوبی رسیده است. ضعف شدید سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران در برابر غرب باعث شد تا این توازن به هم بخورد.
کتاب های پیشنهادی
تعداد بازدید: 7,023 بار
عنوان کتاب: خدمات متقابل اسلام و ایران
نویسنده: شهید مرتضی مطهری
تعداد صفحات کتاب: 594 صفحه
زبان کتاب: فارسی
حجم فایل: 48.45 مگابایت
نوع فایل: PDF (ZIP)
منبع: شهرکتاب
