خسرو و شیرین

دانلود کتاب خسرو و شیرین

منظومه ی خسرو و شیرین نظامی گنجوی، زیباترین منظومه عاشقانه در ادب فارسی است.

خسرو پرویز، شهریار خوش گذران ساسانی دل در گرو محبت شیرین، شاهزاده ای ارمنی دارد. در میانه ی راهِ عاشقی، به نام فرهاد، فریفته ی شیرین می شود و خسرو برای برداشتن رقیب از سر راه، او را به کندن کوه بیستون می گمارد.

فرهاد هنرمند تندیسگر در آن کوه به بریدن سنگ مشغول می شود و سرانجام، جان بر سر دل دادگی می نهد. داستان خسرو و شیرین بارها مورد تقلید شاعران پس از نظامی قرار گرفته است.

خلاصه کتاب

نظامی گنجوی داستان کتاب خسرو و شیرین را با تعریف و تفسیر عشق، زادن خسرو پرویز و آموزش و تربیت او آغاز می‌نماید. سپس به بیان عیش و نوش خسرو در خانهٔ یک دهقان می‌پردازد. خسرو با همراهان خود به شکار رفته، شبانگاه به خانهٔ دهقانی می‌رود به شادخواری چنگ و نوا مشغول می‌شود.

بامدادان اسبی از آن‌ها به مزرعهٔ دهقان می‌رود و از محصول مزرعه می‌خورد و غلام خسرو نیز به مزرعه درمی‌آید و غوره‌ها را می‌خورد و تباه می‌کند. این کارها موجب خشم پدرش، هرمز چهارم گشته، دستور می‌دهد غلام را به صاحب خانه ببخشند، اسب را بکشند، چنگ را بشکنند، و خانه را به صاحب خانه ببخشند. اما با پادرمیانی بزرگان، هرمز، خسرو را می‌بخشد.

همان شب خسرو در خواب، پدربزرگ خویش، خسرو انوشیروان را می‌بیند که به او مژده می‌دهد که به جای آن چهار رویداد ناگوار، چهار اتفاق خوب برای او خواهد افتاد: به جای آن غلام و غوره ترش، شیرین دلبر، به جای اسب از دست رفته، شبدیز، به جای آن تخت و خانه، تخت شاهی، و به جای آن چنگ، نواسازی و باربدی پرآوازه.

داستان عاشقانهٔ خسرو و شیرین را به غیر از نظامی، فردوسی در شاهنامه و شاعران دیگر هم آورده‌اند و نسخه‌های مختلفی از آن با عنوان‌های «شیرین و فرهاد» هم موجود است. برخی معتقدند این داستان ریشه در فولکلور دارد.

منصور یاقوتی معتقد است خسرو و شیرین یا شیرین و فرهاد از داستان‌های کردی منطقهٔ کرمانشاه بوده و نظامی که مادری کرد داشته با این داستان آشنا بوده و آن را بازسرایی کرده است

بخشی از متن کتاب

پس از مرگ ارسلان، پسر هفت ساله او طغرل سوم در سال ۵۷۱ ه. ق. از سوی اتابک محمد جهان پهلوان (۵۶۸ – ۵۸۲ ه. ق.) به سلطنت می رسد و شاعر در اهدای کتاب به طغرل سوم می گوید:

پناه ملک شاهنشاه طغرل/ خداوند جهان سلطان عادل؛  به سلطانی به تاج و تخت پیوست/ به جای ارسلان بر تخت بنشست؛ من این گنجینه را در می گشادم/ بنای این عمارت می نهادم؛  مبارک بود طالع نقش بستم/ فلک گفتا مبارک باد و هستم

به این طالع که هست این نقش را فال/ مرا چون نقش خود نیکو کند حال؛ چونقش از طالع سلطان نماید / چو سلطان گر جهانگیرست شاید؛ ازین پیکر که معشوق دل آمد/ به کم مدت فراغت حاصل آمد؛ درنگ از بهر آن افتاده در راه/ که تا از شغل‌ها فارغ شود شاه

نکاتی در مورد کتاب

کتاب خسرو و شیرین، دومین اثر منظوم عاشقانه- تراژدی از خمسۀ نظامی، شاعر شهیر فارسی در قرن هفتم است. این منظومه که مشتمل بر ۶۵۰۰ بیت است، داستان عشق خسرو پرویز، پادشاه ساسانی و شاهزادۀ ارمنی، شیرین، که بعدها ملکۀ ارمنستان می‌شود را روایت می‌کند.

نکته‌ای که در این داستان وجود دارد، توجه نظامی به فرهنگ و عرف جامعه است. زنان جامعه، مخصوصاً شیرین، پاکدامن هستند و او به هیچ وجه حاضر نمی‌شود قبل از پیمان زناشویی، دست خسرو به او برسد. همین کار باعث عصبانیت خسرو می‌شود و رو به زنان دیگر می‌آورد.

در خلال داستان، خواننده از یک روی شاهد ماجرای دلدادگی خسرو با همۀ ظلم‌ها و فسادش است و از سوی دیگر فرهاد عاشق پاکدل را می‌بیند که چگونه با درد عشق، ناجوانمردانه در راه شیرین جان می‌بازد. این داستان عاشقانه، قصۀ تلخی‌ها و سختی‌ها و جدایی‌هاست که با مرگ غم‌انگیز خسرو و شیرین پایان می‌یابد.

نقد کتاب خسرو و شیرین

کتاب خسرو و شیرین دومین منظومه نظامی‌ و معروف ترین اثر و به عقیده گروهی از سخن‌سنجان شاهکار اوست. در حقیقت نیز، نظامی‌ گنجوی با سرودن این دومین کتاب (پس از مخزن الاسرار) راه خود را باز می‌یابد و طریقی تازه در سخنوری و بزم آرایی پیش می‌گیرد.

این منظومه شش هزار و چند صد بیتی دارای بسیاری قطعات است که بی هیچ شبهه از آثار جاویدان زبان پارسی است و همان‌هاست که موجب شده است گروهی انبوه از شاعران به تقلیــد از آن روی آورند، گو این که هیچ یک از آنان، جز یکی دو تن، حتی به حریم نظامی ‌نیز نزدیک نشده اند و کار آن یکی دو تن نیز در برابر شهرت و عظمت اثر نظامی ‌رنگ باخته است.

بهروز ثروتیان با بازنویسی منظومه خسرو و شیرین، این شاهکار ادبی به نثر ساده و روان، خوانندگان جوان را با دیدگاه نظامی با تاریخ و فرهنگ و رسوم و عرف جامعه ایران قبل از اسلام آشنا می‌کند.

کتاب های پیشنهادی

• جهان ساعتش را با چشم های تو تنظیم می کند
• گل ها را بچین کودکان را بکش
• کتاب لائوتسه

تعداد بازدید: 1,610 بار

عنوان کتاب: خسرو و شیرین

تصحیح و شرح مجدد از روی 14 نسخه خطی

(با مشکول نویسی متن و واژه نامه)

شاعر: نظامی گنجوی

تصحیح دکتر بهروز ثروتیان

تعداد صفحات کتاب: 1166 صفحه

زبان کتاب: فارسی

حجم فایل: 27.8 مگابایت

نوع فایل: PDF (RAR)

منبع: شهرکتاب